Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Święto małopolskich zabytków tym razem odbędzie się pod hasłem „Ornament” i trwać będzie przez trzy weekendy czerwca (3–4, 10–11 i 17–18). W ośmiu wyjątkowych miejscach będzie można zachwycać się pięknem ornamentu, symfonią natury i artystyczną pasją wraz z przewodnikami, artystami, animatorami i pasjonatami lokalnej historii.
Jubileuszowa edycja Dni zacznie się w labiryncie. W Lusławicach, gdzie w latach 1560–1664 znaleźli schronienie bracia polscy, w dwudziestoleciu międzywojennym Jacek Malczewski, a w 1975 r. swój azyl stworzył Krzysztof Penderecki, znajduje się odrestaurowany zabytkowy dwór. Wokół niego rozciąga się wyjątkowy ogród – 15 hektarów drzew, które przez 40 lat sadził artysta, komponując swoją symboliczną, ostatnią symfonię. W towarzystwie przewodników będzie można zwiedzić arboretum i przejść przez labirynt, a dzieci wyruszą w edukacyjny spacer z elementami muzykoterapii po ogrodzie i parku.
Niespełna dwadzieścia kilometrów od Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego znajduje się Łysa Góra – nie ta, na której czarownice spotykały się na sabaty, choć i tutaj magii nie brakuje. Choćby za sprawą historii Bolesława Książka, jednego z czarodziejów z Łysej Góry, i małej spółdzielni, z której bajecznie barwna ceramika rozchodziła się po całej Polsce. O tym, jak za pomocą lekarskiej gruszki wyczarować wzór na talerzu czy dzbanku, opowie (i pokaże przykłady) artystka z łysogórskiej Kamionki, a jak to wygląda w praktyce – każdy będzie miał okazję sprawdzić w trakcie warsztatów.
Ci, którzy pragną obejrzeć ornament o większym rozmachu niż ten na ozdobnej wazie, mogą zawitać do Michałowic, gdzie stoi dwór z końca XIX wieku projektu Teodora Talowskiego. Ten oryginalny krakowski architekt, o nieskrępowanej, rozbuchanej wyobraźni, zastosował w nim charakterystyczne dla siebie rozwiązania artystyczne i elementy zdobnicze: spatynowaną cegłę, manierystyczny szczyt w kształcie dzwonu, ozdobiony po obu stronach wolutami, żelazne kotwy, wbite w elewację kule czy domową kaplicę w... wieży.
O innych motywach wykorzystywanych przez Talowskiego w jego projektach będzie można się dowiedzieć od pasjonatów jego twórczości, a detalom przyjrzeć się z bliska na stanowisku wirtualnej rzeczywistości. Przygotują je studenci Politechniki Krakowskiej, a przez okulary VR będzie można obejrzeć z bliska każdy szczegół elewacji autorstwa „polskiego Gaudiego”.
***
W drugi weekend czerwca Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego zawitają do Modlnicy, gdzie znajduje się kościół pod wezwaniem św. Wojciecha i Matki Bożej Bolesnej. Choć nie jest to wielka świątynia, bogactwo znajdujących się w niej ornamentów zachwyci każdego. Od najstarszych, gotycko-renesansowych zdobień po detale współczesne – każda epoka odcisnęła ślad na sylwetce i wnętrzu budowli, z której ścian historycy sztuki mogą czytać jak z otwartej księgi.
XVI-wieczną polichromię na początku XX wieku przykryły malowidła Włodzimierza Tetmajera. Oczom wiernych ukazały się ponownie w latach 50. w wyniku szeroko zakrojonych prac konserwatorskich. O kościele oraz znajdującym się w nim pięknym i cennym wyposażeniu opowiedzą lokalna przewodniczka oraz historyczka sztuki.
Równie intrygująca i poruszająca jest historia dawnego dworu Konopków, od lat 60. ubiegłego wieku pozostającego pod opieką Uniwersytetu Jagiellońskiego. O jego losach i współczesnej aranżacji opowiedzą przewodnicy z Muzeum UJ. To właśnie w tych gościnnych wnętrzach przez trzynaście lat mieszkał i pisał swe największe dzieło Oskar Kolberg, jeden z najwybitniejszych polskich badaczy kultury ludowej. W majątku swego przyjaciela Józefa Konopki, także etnografa, przy wsparciu jego siostry Antoniny, zbierał, gromadził i spisywał wiersze, przyśpiewki oraz opowieści ludowe, które dzięki jego zaangażowaniu zachowały się do dziś.
Ich tradycję żywo kultywuje lokalna społeczność, tworząc m.in. zespół folklorystyczny „Modlnicanie”, który wystąpi podczas Dni Dziedzictwa w dworskim parku. Komu mało będzie etnograficznych wątków, koniecznie musi zajrzeć do pobliskiej Izby Regionalnej, prowadzonej przez sołtyskę i regionalistkę Bogumiłę Pietrzyk.
W tych dniach (10–11 czerwca) zajrzymy również do Olkusza. To tam, w dawnym dworku Machnickich oraz sąsiadujących z nim budynkach ochronki św. Marcina, szpitala oraz dawnego klasztoru, znalazł swoje miejsce Miejski Ośrodek Kultury. A pod jego skrzydłami aż trzy niezwykłe kolekcje – afrykanistyczna, minerałów ziemi olkuskiej oraz twórczości Władysława Wołkowskiego.
Wołkowski to z całą pewnością jeden z najciekawszych projektantów XX wieku, choć jego nazwisko niestety pozostaje nieznane szerszemu gronu odbiorców. Swoim kunsztem udowadniał, że piękno wydobyć można z każdej materii, o ile nie brak nam cierpliwości i pasji. Nie chciał tworzyć form przeznaczonych do masowej produkcji, a materiał, który wybrał, uznawano za nietrwały i wymagający. Wiklina, kojarząca się nam raczej z koszykami i z krzesłami, stała się dla Wołkowskiego narzędziem wyrazu artystycznej pasji, a wydobywane z niej kształty święciły triumfy na międzynarodowych wystawach, reprezentując Polskę w szerokim świecie. Więcej opowie wystawa jego twórczości, odbędą się także pokazy plecionkarstwa.
***
Dniom Dziedzictwa, jak co roku, towarzyszy bezpłatna książka, dostępna we wszystkich punktach informacyjnych (w trakcie trwania Dni). W tym roku siedmioro autorów opowiedziało o bohaterach Dni – każdy na swój wyjątkowy sposób. Barbara Sadurska, Radek Rak, Katarzyna Kobylarczyk, Sabina Jakubowska, Jakub Kornhauser, Bartosz Sadulski i Dominika Słowik zaskoczą czytelnika formą i tematem. ©
Udział w wydarzeniach jest bezpłatny, jednak na część z nich obowiązuje rezerwacja miejsc, możliwa w dniach 29 maja – 2 czerwca (na I weekend), 5–9 czerwca (na II weekend, przy czym 8 czerwca, z uwagi na dzień wolny, rezerwacja wyłącznie przez formularz) i 12–16 czerwca(na III weekend) przez formularz dostępny na stronie dnidziedzictwa.pl lub telefonicznie: tel. 533 654 003.
