Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Cóż jednak począć z „Literaturą na Świecie”, skoro wiele jej numerów to monografie jednego autora? Na przykład Jana Potockiego (nr 11-12/2014), nieznanego u nas Gézy Csátha (3-4/2015) czy Konstandinosa Kawafisa (5-6/2015)? W numerze lipcowo-sierpniowym z tegoż roku pojawiły się nie tylko dalsze teksty Potockiego, ale też najsłynniejszy utwór jego francuskiego rówieśnika Xaviera de Maistre’a, powieść „Podróż dookoła pokoju”...
Najnowsza „Literatura...” znów jest monograficzna: poświęcono ją jednemu z najwybitniejszych pisarzy i najbardziej wpływowych współczesnych intelektualistów niemieckich, Hansowi Magnusowi Enzensbergerowi. Urodzony w 1929 r. Enzensberger to poeta, eseista, prozaik, dramaturg, autor książek dla dzieci i młodzieży, tłumacz i wydawca (sławna antologia „Muzeum Poezji Nowoczesnej” z 1960 r.). Od debiutu obecny w życiu publicznym, spadkobierca tradycji brechtowskiej, zaangażowanie polityczne łączy z ironicznym dystansem i szukaniem nowej dykcji lirycznej. Tłumaczono go u nas sporo – m.in. Grzegorz Prokop, Ryszard Krynicki, Jacek St. Buras i Andrzej Kopacki (dwujęzyczne „Utwory wybrane”). Kopacki jest też autorem przekładów w tym numerze „Literatury...”. Są tu nowe wiersze Enzensbergera, jego eseje o literaturze, a przede wszystkim dwa teksty z ostatnich lat, które szczególnie polecam. Pierwszy (2013) nosi tytuł „Rozważania pana Zet, czyli okruchy, które upuścił, a jego słuchacze zebrali”. Tłumacz nazwał go „Podzwonnym dla inteligenta” – bo tytułowy bohater, perorujący w miejskim parku do przypadkowych słuchaczy, po prostu znika, znamy go tylko z relacji jednego z uczestników parkowych spotkań. Tekst drugi to część autobiograficznego „Tumultu”. Wspomnienia z lat 1967-1970, ujęte w formę dialogu między ja-współczesnym a ja-ówczesnym, są arcyciekawą, autoironiczną relacją z czasów burzy i naporu. Opowieścią o nieudanym związku z Maszą Makarową – córką stalinowskiego pisarza Aleksandra Fadiejewa, który w latach odwilży popełnił samobójstwo, i poetki Margarity Aligier, pochodzącej z żydowskiej rodziny z Odessy. O posadzie na uniwersytecie w Connecticut i ucieczce z nowoangielskiej idylli na Kubę. O berlińskiej Komunie 1, której współtwórcą był młodszy brat autora Ulrich. Specjalnością „Literatury na Świecie” są niekonwencjonalne „Zaproszenia do prenumeraty” (podejrzewam autorstwo naczelnego, Piotra Sommera). Jedno z nich w tym numerze, zatytułowane „Las drzew owocowych”, brzmi tak: „Niech Państwo nas / zaabonują, / niech Państwo nie będą / wiśniami”. Nie bądźmy! ©℗
ENZENSBERGER, LITERATURA NA ŚWIECIE, Warszawa 2015, nr 11-12
