Bolszewicy, którzy na początku zeszłego stulecia przejęli władzę w rosyjskim imperium, po II wojnie światowej wpadli na pomysł, by wody Amu-darii i Syr-darii, rzek spływających z gór Tienszan, Pamiru i Hindukuszu, zawrócić na środkowoazjatyckie pustynie Kara-kum i Kyzył-kum i przemienić je w bezkresne plantacje bawełny.

Grek Zorba nazwałby pewnie wynik tej operacji piękną katastrofą. Podziurawione kanałami rzeki ugrzęzły i wsiąkły w pustynne piaski, i jedynie część ich wód dopływała dalej deltą do Jeziora Aralskiego. Jeszcze w latach 50. było ono czwartym największym jeziorem śródlądowym na świecie. Pozbawione wody, którą bolszewicy chcieli poić pustynie, jezioro wyschło i stanowi dziś ledwie dziesiątą część swojej dawnej wielkości.

Katastrofa byłaby zapewne jeszcze straszliwsza, gdyby bolszewikom udało się zrealizować ponadto inny projekt związany z rzekami, pustyniami...