Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Urodziła się 19 września 1930 r. w Wilnie. W opublikowanej na łamach „TP” (35/04) polemice z Janem Tomaszem Grossem wokół jego tez o obojętności polskiej inteligencji wobec Zagłady, wspominała: „W mojej klasie było wówczas sześciu chłopców żydowskich. Pięciu przedstawiało się jako Polacy wyznania mojżeszowego, jeden jako Żyd wyznania mojżeszowego. Mowy nie było, że chcą zostać pionierami, choć podlegali szczególnym naciskom; szczególnie ten, który wywodził się z rodziny syjonistycznej. Mieliśmy tylko jednego pioniera w klasie, Polaka z rodziny komunistycznej...”. Po latach opublikuje książkę pt. „Urwany lot. Pokolenie inteligenckiej młodzieży powojennej w świetle listów i pamiętników z lat 1945-1948” (wyd.WL 2003): zbiór zapisów składających się na obraz stanu świadomości młodzieży inteligenckiej tuż po wojnie – jej rówieśników, pokolenia, któremu wojna przerwała dzieciństwo. „Autorka wyjaśnia, że jej pokolenie jako »ostatnie w szeregu« zachowało ciągłość tradycyjnych wzorów – pisał w »TP« 32/04 Gross. – »Gdy byłam młoda – pisze – odnosiłam wrażenie, że w odbiorze świata jestem bardziej podobna do moich rodziców niż do moich uczniów i młodszej o blisko 9 lat siostry«...”.
Studia socjologiczne ukończyła w 1952 r. na Uniwersytecie Łódzkim, początkowo uczyła statystyki we wrocławskim technikum – jak w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej”, żeby uciec od obowiązującej ideologii. Nauczycielem akademickim na UW została w 1954 r. W marcu 1968 r. stanęła po stronie studentów, uczestnicząc w zebraniach studenckich na Wydziale Pedagogicznym UW. Jak mówiła Teresie Torańskiej: „Nic wielkiego nie robiłam. Po prostu byłam ze studentami. Na strajku okupacyjnym zostałam z nimi na noc, chodziłam na ich wiece do Auditorium Maximum, rozmawiałam...”.
Należała do Solidarności, zostając przewodniczącą Rady Oddziałowej związku w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, którego dyrektorem, wybranym przez walne zgromadzenie pracowników, była w latach 1981-82. W maju 1982 r. wzięła udział w demonstracji na UW, co poskutkowało internowaniem w Ośrodku Odosobnienia w Olszynce Grochowskiej. Aż do 1989 r. była członkiem nielegalnej Konferencji Dziekanów, publikowała w prasie podziemnej.
W wolnej Polsce była sędzią Trybunału Stanu (1991-93). Opublikowała m.in. „Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji – analiza psychologiczna” (Warszawa 1997), „Młodzi w nowym świecie” (Kraków 2005), „Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych” (Warszawa 1995), „Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii” (Kraków 2010). „Pokolenia przedwojenne miały wbudowaną potrzebę poświęcenia, bohaterstwa i pracy dla innych – mówiła na łamach „TP” (32/07) w rozmowie na temat Powstania Warszawskiego. – Dziś dominuje nastawienie na egoizm, na walkę każdego z każdym, na rywalizację. Życie jest chaosem, często wymusza indywidualizm. Niedowartościowana pozostaje ta strona natury, która domaga się życia wspólnotowego, ale także mocnych przeżyć. Coraz mocniejsze przywiązanie młodych do mitu Powstania to forma odreagowania teraźniejszości. Młodzi tęsknią za wspólnotą. Co ciekawe, jednocześnie skarżą się, że trwałych wspólnot nie potrafią budować, że współczesne życie na to nie pozwala. Jeśli jednak przez przypadek uczestniczą w życiu jakiejś wspólnoty, opowiadają o tym z dumą”.
Zmarła 11 stycznia 2012 r. Publikowanego obok wywiadu udzieliła na kilka miesięcy przed śmiercią.
