Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Pojęcie „wspólnota” na dobre i na złe stało się podstawą myślenia filozoficznego i politycznego w XX wieku. Dziś pilnie potrzebujemy jego nowej, dopasowanej do naszych czasów definicji. Roberto Esposito od lat konsekwentnie tworzy filozoficzną podbudowę pod myślenie o wspólnocie poza klasycznymi podziałami, takimi jak religia, język czy naród. Zdaniem włoskiego filozofa kryzysów, jakich doświadczamy obecnie, nie da się już rozwiązać, wprowadzając korekty do systemu - potrzebna jest radykalna przebudowa. Przy takich okazjach zawsze jednak pada pytanie - jak to zrobić? „Dziś napędza nas strach - przed wojną i kryzysem ekonomicznym, który wywołała. Nie jest to sytuacja idealna, ale każdy impuls do zmiany jest dobry”, mówił Esposito, po czym dodał, że obecne zacieśnianie współpracy wewnątrz Unii Europejskiej pozwala na odrobinę nadziei na przyszłość. Bo wspólnota jest bytem politycznym, potrzebujemy więc narzędzi politycznych, aby ją tworzyć i rozwijać.
Innym narzędziem, bez którego żadna wspólnota nie może funkcjonować, jest język. To właśnie możliwość komunikacji sprawia, że wytwarzają się mechanizmy, dzięki którym jedne byty są włączane do danej wspólnoty, a inne nie. Przez wieki ludzkość żywiła dość naiwne przekonanie, że w kwestii komunikacji nasz gatunek jest wyjątkowy na tle innych mieszkańców Ziemi. A, jak udowadniała Eva Meijer podczas spotkania, to zwyczajnie nieprawda. „Problem polega na tym, że naukowcy przez lata próbowali nauczyć zwierzęta mówić ludzkim językiem, a to z wielu powodów nie może się udać. To nie znaczy jednak, że zwierzęta nie prowadzą między sobą skomplikowanych konwersacji. Tak naprawdę dopiero odkrywamy to przebogate uniwersum pozaludzkich gramatyk i sensów”, mówiła filozofka. Zdolności językowe już od czasów Arystotelesa uważane są za podstawowy warunek uczestniczenia w życiu wspólnoty. Czy zatem pora, aby włączać do nich także istoty pozaludzkie? Tylko jak to zrobić? Co na tym możemy zyskać? Jakie konsekwencje filozoficzne (a także praktyczne) pociągnie za sobą ten inkluzywny gest? W kwestii demokracji zwierząt, o której w wielu swoich książkach pisze Eva Meijer, wciąż istnieje więcej pytań niż odpowiedzi, ale są to pytania niezwykle ważne i wszyscy powinniśmy się z nimi mierzyć.
Dzień zakończyło spotkanie z salwadorskim dziennikarzem i reporterem, Óscarem Martínezem. W swoich tekstach opisuje on los ludzi, którzy nikogo nie obchodzą - dosłownie. Przez trzy lata wędrował razem z migrantami z Ameryki Środkowej, którzy uciekali przed wojną, nędzą i przemocą gangów. Słuchał ich historii, opisywał przerażające warunki, w jakich muszą żyć, a mówimy tu o gwałtach, morderstwach i handlu dziećmi. Każdy dziennikarz, który decyduje się na coś takiego, musi zmierzyć się z pytaniem - czy jego praca może coś zmienić? „Jeden człowiek jest zawsze bezradny wobec takiego ogromu zła, ale można działać w konkretnych przypadkach i sytuacjach, utrudniać życie tym, którzy innych ludzi traktują jak śmieci”, mówił reporter. Martínez był też poruszony, że tyle osób w Polsce przyszło na jego spotkanie. „Udało mi się przekonać ludzi na drugim końcu świata, że katastrofa humanitarna w Ameryce Środkowej to także ich sprawa. To daje wielką satysfakcję”, mówił. Migranci na całym świecie są ludźmi pozbawionymi wspólnoty, nie mają swojego państwa, które gwarantowałoby im elementarną opiekę. Dlatego pilnie potrzebujemy nowego myślenia wspólnotowego - tak, aby ci najbardziej potrzebujący pomocy stali się już trwale częścią naszego świata.
Parterem Strategicznym Festiwalu Conrada jest Allegro
