Gdy wrócił do pojałtańskiej Polski, nie chciał już walczyć. Może miał zwyczajnie dość – po pięciu latach w konspiracji podczas II wojny światowej (gdy ukrywał się przed NKWD i Gestapo), a potem po kolejnych trzech, które spędził w sowieckich więzieniach i łagrach. Byłoby zrozumiałe, gdyby miał dosyć.

Niezależnie od tego, czy tak było, wiemy, że w powojenną działalność podziemną nie chciał się angażować także z przekonania: uważał, że konspiracja może przynieść tylko kolejne ofiary. Niewiele to jednak dało. W kraju, który powstawał po roku 1945, dla takich jak on – pułkownik Aleksander Krzyżanowski, pseudonim „Wilk” – nie było miejsca. A w każdym razie nie na wolności.

Życie żołnierza

Kiedyś, na początku, chciał zostać inżynierem. Mając 21 lat, zapisał się do Instytutu Technologicznego w Piotrogrodzie (dziś Petersburg), dokąd rodzina – polscy poddani cara –...