Uczciwość pod kontrolą

10.08.2020

Czyta się kilka minut

U oszustów kontrola poznawcza zwiększa uczciwość, zaś u uczciwych – skłonność do oszustwa. To wnioski z eksperymentu przeprowadzonego przez badaczy z Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie, którzy za pomocą rezonansu magnetycznego obserwowali aktywność mózgu osób porównujących obrazki. Ich zadanie polegało na odpowiedzi, czy znaleźli trzy różnice. Na niektórych obrazkach zmieniono mniej detali, a za przytaknięcie badani otrzymywali pieniądze. To zachęcało do oszustwa. Donoszących o różnicach tam, gdzie ich nie było, określono „oszustami”, a prawdomównych – „uczciwymi”.

W trakcie podejmowania decyzji o odpowiedzi u osób w obu grupach aktywne były obszary mózgu związane z kontrolą poznawczą (pozwalającą np. powstrzymać się od jedzenia ciastek w czasie diety). Jednak w grupie oszustów tej aktywności towarzyszyło podjęcie decyzji o przyznaniu prawdy, a w grupie uczciwych – o kłamstwie.

Wybór: „zysk albo zgodność z normami moralnymi” dla każdego wiąże się z rozterką, bo złamanie zasad wymaga naruszenia dobrego mniemania o sobie. Okazuje się jednak, że w sytuacji takiego konfliktu „oszuści” w większym stopniu kierują się oczekiwaniem nagrody, a dla „uczciwych”, w świetle możliwości oszustwa, istotne jest zachowanie pozytywnego obrazu w swoich oczach. Kontrola poznawcza ułatwia zmianę „domyślnego” zachowania. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru Nr 33/2020