Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Po wojnie, za namową prof. Konrada Górskiego, Irena podjęła pracę w nowo powstałym Uniwersytecie im. M. Kopernika w Toruniu. Zanim tam trafiła we wrześniu 1945 r., uczyła literatury polskiej w białostockim liceum, skąd przywiozła grono kilkunastu uczennic i uczniów na studia w UMK. Byli wśród nich: Halina Natuniewicz, później kustosz Muzeum im. A. Mickiewicza w Warszawie, Zuzanna Gindsfer - docent Instytutu Higieny w Warszawie, Henryk Koneczny - profesor chemii w UMK, bracia Kazimierz i Józef Łukaszewiczowie, profesorowie chemii i matematyki w Uniwersytecie Wrocławskim.
W poczuciu odpowiedzialności za wartości żywe w przedwojennych uczelniach, aktywnie współtworzyła wspólnotę akademicką. Łagodziła antagonizmy między “repatriantami" z Wilna a młodzieżą pomorską, wynikłe z niewiedzy o sytuacji ludności z Polski wschodniej. Nawet po zwolnieniu, gdy nie prowadziła wykładów ani seminariów, szukała kontaktu z młodzieżą. Z prof. Konradem Górskim i kołem polonistów organizowała popularne wśród studentów “czwartki literackie". Zapoznawała nas z niedostępnymi literackimi aktualnościami, zagranicznymi i polskimi, zdobywając je sobie wiadomymi drogami (w taki sposób w 1945 r. przedstawiła nam tom wierszy Czesława Miłosza “Ocalenie").
Najważniejszym jej dokonaniem w Toruniu było reaktywowanie przedwojennej organizacji “Juventus Christiana", popularyzującej wśród młodzieży akademickiej lekturę Biblii i ożywiające (przygaszone wojną) życie religijne. Zebrania odbywały się co tydzień, najczęściej w prywatnych mieszkaniach. Wybrany uczestnik komentował wskazany fragment, potem interpretowała go reszta zebranych. Było to połączenie formacji religijnej, pracy intelektualnej i spotkania towarzyskiego. Zapraszano też ciekawych ludzi z referatami. Organizacja była zarejestrowana w uniwersytecie, naszym opiekunem był prof. Górski. Ze strony Kościoła pieczę nad nami sprawował najpierw ks. Zygfryd Kowalski, późniejszy biskup w Pelplinie, następnie ks. Bernard Polcyn. Potrzeba takiej organizacji, gdy zaczynały się wśród młodzieży “ukłucia" heglowskie, marksistowskie i inne, była podstawowa. Żaden z jej toruńskich członków nie zatruł się ówcześnie propagowaną filozofią. “Juventus Christiana" działała trzy lata. W 1948 r. zaczęły się pierwsze wezwania do UB, namowy, zastraszenia. Wkrótce organizacja została rozwiązana (wiemy, że troską Ireny, już w Toruniu, ale zwłaszcza w ostatnich latach życia, był brak monografii “Juventus Christiana").
W listopadzie 1949 r. Irena opuściła Toruń, powiadomiona o zwolnieniu z Uniwersytetu oficjalnym pisemkiem bez podpisu. Została wykładowcą w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
JULIA i MARIAN KRYSZEWSCY (Łódź)
