Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Nagroda im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego, istniejąca już od pięciu lat, przyznawana jest autorowi wybitnej pracy naukowej z zakresu nauk humanistycznych wydanej w poprzednim roku kalendarzowym. Powołana została, aby przypomnieć o kluczowej roli humanistyki nie tylko w życiu społecznym i kulturalnym, ale również naukowym. W rzeczywistości zdominowanej przez logikę rynkową niestety coraz częściej stawia się na rzeczy mające łatwe i bezpośrednie zastosowanie dla bieżącej rzeczywistości – przez co pomija się inne sfery życia, kluczowe dla rozwoju człowieka i całej cywilizacji.
Uniwersytet Łódzki, powołując swoją nagrodę, postanowił to zmienić. Dlatego też nie może dziwić wybór patrona, pierwszego rektora uczelni, profesora Tadeusza Kotarbińskiego – człowieka, dla którego humanistyka to nie tylko wąska dyscyplina naukowa, ale przede wszystkim rodzaj wrażliwości, bez której każda nauka zatraca swój sens. To rozumienie humanistyki – jako podstawowego języka dla opisu kondycji człowieka i jego świata – stoi właśnie u podstaw myślenia jury Nagrody. Taka humanistyka jest nam dziś niezwykle potrzebna, gdyż pozwala na kształtowanie otwartego społeczeństwa, dając jednocześnie narzędzia do krytycznego odbioru rzeczywistości.
Od momentu powstania Nagrody udało się stworzyć również inną nieocenioną wartość – ogólnopolskie środowisko wybitnych humanistów, którzy w przyszłości wyznaczać będą kierunki rozwoju tej nauki. W tym celu właśnie powstało Kolegium Refleksji Humanistycznej im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego, które spotyka się regularnie, aby debatować o największych wyzwaniach stojących przed polską nauką i akademią.
W tym roku Nagrodę przyznano po raz piąty i otrzymał ją profesor Grzegorz Ziółkowski za książkę „Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej”, wydaną przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zgłoszono w sumie 76 pozycji, z których Kapituła wybrała pięć prac finałowych. Zwycięzca został ogłoszony 24 listopada podczas uroczystej gali w Filharmonii Łódzkiej i otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 50 000 zł.
„Ta Nagroda jest przypomnieniem o znaczeniu roli kulturoznawców, historyków, teatrologów i innych badaczy oraz badaczek zajmujących się humanistyką. Wszystkie te osoby odgrywają kluczową rolę w naszym życiu, gdyż poszerzają zakres naszego widzenia, wyostrzają nasz wzrok na rzeczy fundamentalne. Ale to także przypomnienie dla całego środowiska akademickiego, że nasza praca jest ważna i nie możemy funkcjonować w oderwaniu od reszty społeczeństwa” – mówił prof. Ziółkowski. ©℗
KSIĄŻKA PROFESORA ZIÓŁKOWSKIEGO poświęcona jest zjawisku skrajnej formy protestu, czyli samospaleniu, a także wybranym dziełom sztuki, które o tym opowiadają. Ta forma niezgody na rzeczywistość, wiążąca się z ciężkim samookaleczeniem, a często śmiercią, jest w swojej naturze także formą spektaklu – czymś przeznaczonym do oglądania (na żywo bądź z odtworzenia). Prof. Ziółkowski skupia się przede wszystkim na tej formie ekspresji, gdzie poprzez skrajne cierpienie zadawane ciału przez ogień komunikowana jest radykalna moralna niezgoda na łamanie podstawowych wartości w życiu społecznym i politycznym.
Grzegorz Ziółkowski OKRUTNY TEATR SAMOSPALEŃ. PROTESTY SAMOBÓJCZE W OGNIU I ICH ECHA W KULTURZE WSPÓŁCZESNEJ, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018
POZOSTALI NOMINOWANI DO NAGRODY:
Andrzej Franaszek HERBERT. BIOGRAFIA, Znak, Kraków 2018
Joanna Lisek KOL ISZE – GŁOS KOBIET W POEZJI JIDYSZ (OD XVI W. DO 1939 R.), Fundacja Pogranicze, Sejny 2018
Magdalena Matysek-Imielińska MIASTO W DZIAŁANIU. WARSZAWSKA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA – DOBRO WSPÓLNE W EPOCE NOWOCZESNEJ, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2018
Zuzanna Zbróg i Piotr Zbróg KONSTRUOWANIE REPREZENTACJI SPOŁECZNEJ ZAPOŻYCZEŃ DO KOŃCA WIEKU XVIII, Universitas, Kraków 2018
LAUREACI POPRZEDNICH EDYCJI NAGRODY:
2015: prof. Jan Strelau (SWPS) za książkę „Różnice indywidualne. Historia–Determinanty–Zastosowania”
2016: dr hab. Ewa Kołodziejczyk (PAN) za książkę „Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza”
2017: dr hab. Dorota Sajewska (IKP UW) za książkę „Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru Wielkiej Wojny”
2018: prof. Andrzej Friszke (PAN) za książkę „Sprawa Jedenastu. Uwięzienie przywódców NSZZ Solidarność i KSS KOR 1981–1984”
TADEUSZ MARIAN KOTARBIŃSKI (1886–1981) był polskim filozofem, logikiem i etykiem, twórcą etyki niezależnej oraz reizmu – poglądu będącego wersją nominalizmu, według którego jedynie konkretne rzeczy istnieją realnie. Przedstawiciel lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej, po II wojnie światowej przeniósł się do Łodzi, gdzie został współtwórcą Uniwersytetu Łódzkiego i jego pierwszym rektorem. Jednym z jego najwybitniejszych dzieł jest „Traktat o dobrej robocie” z 1955 r., poświęcony prakseologii (teorii sprawnego działania). W latach 30. XX w. aktywnie sprzeciwiał się antysemityzmowi, protestując m.in. przeciwko wprowadzeniu gett ławkowych. Do dziś uchodzi za autorytet moralny oraz wzór niezależności myślenia.
Materiał promocyjny