10 lat temu wszystko wyglądało inaczej. To Polska przeprowadzała reformy gospodarcze, których zazdrościli nam nie tylko Litwini czy Ukraińcy, ale także Słowacy. Bo jeszcze kilka lat temu Słowacja wydawała się postkomunistycznym skansenem: krajem zawieszonym między Europą Zachodnią, do której należały już de facto Polska, Czechy i Węgry, a krajami byłego ZSRR.

W ostatnich latach wszystko się zmieniło: nie tylko obszar postsowiecki - gdzie narody Ukrainy, Gruzji i Mołdawii wypełniły formalną demokrację faktyczną treścią i "ruszyły na Zachód" - ale także Europa Środkowa. Wychodzące z okresu powojennego Bałkany chcą wejść do struktur europejskich; kraje bałtyckie są już w NATO i Unii Europejskiej, Rumunia i Bułgaria należą do NATO. Zmienia się także Słowacja: jeszcze niedawno szara, zapóźniona, depresyjna, Polakom kojarząca się głównie z tanimi wakacjami (i tanim alkoholem), jest dziś ekonomicznym "tygrysem" i dystansuje Polskę. Słowackiemu modelowi reform przyglądają się z zainteresowaniem takie potęgi, jak Francja czy Niemcy. Zmieniają się także ludzie - ich samoświadomość i kultura.

Ponad rok temu "Tygodnik" rozpoczął wydawanie serii dodatków pt. " ", poświęconych demokratycznym rewolucjom na obszarze byłego ZSRR. Teraz oddajemy w ręce Czytelnika dodatek poświęcony Słowacji - jednemu z krajów nowej Europy Środkowej.

Nie może w nim zabraknąć, oczywiście, Janosika, o którego przynależność narodową Polacy od zawsze spierają się ze Słowakami. Niestety, nie ulega wątpliwości: Janosik był Słowakiem. Publikujemy też wywiad z prezydentem Ivanem Gašparovičem; opowieść Bratysławie, stolicy, która nie jest ani metropolią, ani prowincją, ale magicznym miastem zawieszonym między Wiedniem, Budapesztem i Pragą; szukamy odpowiedzi na pytanie, dlaczego literatura słowacka jest w Polsce prawie nieznana; przedstawiamy portret Kolomana Sokola, najsłynniejszego obok Warhola słowackiego malarza i grafika. Prezentujemy też młodych ludzi, niespełna 30-letnich, którzy uczynili ze Słowacji "tygrysa Europy Środkowej". Pytamy, dlaczego Słowacy są większymi euroentuzjastami niż Polacy?

Na koniec: historyczna wycieczka na pogranicze polsko-słowackie, Spisz i Orawę, gdzie żyją mniejszości (polska na Słowacji i słowacka w Polsce), słowackie "perełki turystyczne" na lato i na zimę oraz przewodnik po słowackiej kuchni. Oprowadzi po niej żona ministra spraw zagranicznych Słowacji, zarazem autorka najsłynniejszych słowackich poradników kulinarnych.

Patrycja Bukalska, Wojciech Pięciak

Dodatek ukazał się pod patronatem Ambasady Republiki Słowackiej w Polsce. Został wydany dzięki wsparciu konsulów honorowych Republiki Słowackiej w RP, Panów: Mariana Czernego, Adama Górala, Jerzego Leśniaka, Romana Pomianowskiego (in memoriam) i Piotra Styczyńskiego oraz firm Slovnaft Polska S.A., Asseco Poland, Winuel.