Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
by nie szukał żony dla Izaaka wśród Kanaanejczyków, „między którymi mieszkam. Udasz się raczej do mojego ojczystego kraju i tam poszukasz żony dla mojego syna Izaaka” (Rdz, 3-4). Izaak Abravnel – XV-wieczny filozof i komentator Tory oraz finansista urodzony w Portugalii – pytał: „Dlaczego Abraham nakazał mu, by nie brał żony pośród Kanaanitów? Czy dlatego, że czcili idole? Z pewnością mieszkańcy Babilonu nie byli w tym przypadku lepsi. Co osiągnął tym nakazem? Można zrozumieć, dlaczego Izaak zabronił Jakubowi żenić się z miejscowymi kobietami, znając nieszczęsne doświadczenia z Ezawem. Ale Abraham nie miał za sobą takich doświadczeń. Dlaczego wykluczył ślub z Kanaanejkami, a nie z córkami Nahora lub Betuela? Nahor i Betuel byli wszak czcicielami idoli. Tym trudniej odpowiedzieć na te pytania, pamiętając o dobrych Kanaanitach, takich jak Aner lub Eszkol. Dlaczego również nie chciał małżeństwa z ich kobietami?”.
Pytania komentatora były dobrze uzasadnione. Dawano na nie odpowiedzi polityczne: gdyby Izraelici żenili się z Kanaanejkami, nie sposób by było potem wypędzać ich ze wspólnej ziemi. Byliby oni podobni do Moabitów, Ammonitów czy Edomitów, z którymi Bóg zabraniał walczyć. Ale jest to wyjaśnienie dość wątpliwe. Wszak Pan nie objaśnił Abrahamowi, jak jego potomkowie posiądą ową ziemię. Z pewnością nie było mowy o wojnie i wyrzynaniu ludów.
Jeśli więc nie chodzi o różnice religijne, o to, że czczono różnych bogów, to zapewne chodziło o odmienności obyczajowe czy mentalne. Wszystkie świadectwa wskazują na to, że życie Kanaanitów było Abrahamowi wstrętne, a ich czyny świadczyły o zupełnym zepsuciu. XIX-wieczny niemiecki rabin Samson Hirsch pisał: „Wpływ cór Kanaanejskich na mojego syna byłby nieporównanie większy, ponieważ osiadłem między nimi. Nie tylko dziewczyny, ale również ich rodziny, krewni i przyjaciele mieliby niszczący wpływ na mojego syna”. Potrzebna była żona z daleka, która byłaby obca sąsiadom, uważana za Hebrajkę (iwri oznacza osobę z drugiego brzegu rzeki, czyli z Mezopotamii).
Ale dlaczego zabronił Izaakowi odwiedzenia krewnych? Powód może być jeden: Abraham chciał odciąć syna od wszelkich zewnętrznych wpływów, które mogłyby go narazić na osłabienie, zepsucie dopiero co odkrytych zasad religijnych. Chciał bowiem, by syn i jego przyszła żona zerwali z przeszłością swoich rodzin, tak jak on wybierając nową przyszłość. Tego, zdaje się, nawet bardziej oczekiwał od przyszłej żony syna niż od syna samego. To ona, obca na tej ziemi, miała wytyczać los rodziny. Izaak, zdawał sobie sprawę ojciec, osłabiony wydarzeniami na górze Moria, nie miał ani dość sił, ani zdecydowania, by ugruntować nową religię. To dlatego potem Jakubowi bliższy był dziadek niż ojciec. To dlatego w kolejnych rozdziałach Księgi częściej mowa jest o Bogu Abrahama, a rzadko o Bogu Izaaka.
