Agnieszka Sabor: Proszę wybaczyć nieco intymne pytanie: czy zawód historyka, który uprawia Pan od lat, wpływa na Pana życie religijne i obecność w Kościele?

Prof. Jean Delumeau: Zajmuję się - choć nie wyłącznie - historią Kościoła i chrześcijaństwa. Lekcji, którą dawał i daje mi mój zawód, nie da się oddzielić ani od mojej religijności, ani od myślenia o religii. Profesja historyka ma tu znaczenie wręcz konstytutywne, oferując szczególną perspektywę, która pozwala zachować spokój - np. wtedy, gdy słyszę opinie, że chrześcijaństwo obumiera, że jest religią w stadium zanikania. Jako historyk pamiętam przecież o najstarszym znanym nam pochówku, który archeolodzy znaleźli niedaleko Nazaretu. Ten grób to najdawniejszy dowód kultu przodków, wiary w życie pozagrobowe, dowód jakiejś religijności. Grób ten ma jakieś 80-100 tys. lat. W ...