Ot, szlifierka, najwyraźniej domowej roboty, ale dlaczego na boku kamiennej tarczy wycięto hebrajskie litery? Bo to – jak czytamy – nagrobek Szpryncy córki Szmuela z cmentarza w Broku, przerobiony na tarczę szlifierską. A zdjęcie wykonano w roku 2010…

Nie wiedziałem, że był to u nas częsty sposób spożytkowania żydowskich nagrobków. „Macewy po obróbce – wycięciu z płyty koła, wybiciu w jego centralnej części kwadratowego otworu i zamontowaniu na osi z korbą – wykorzystywane były jako tarcze szlifierskie, zwane taczalnikami, ostrzakami, toczydłami, toczakami lub bruskami. (...) W latach 40. i 50. »toczaki« z macew można było kupić na jarmarkach” – pisze Krzysztof Bielawski. I podaje listę ponad trzydziestu miejscowości, w których takie tarcze jeszcze niedawno odkryto. Zapewne dlatego pewna mieszkanka Kieleckiego w rozmowie z dziennikarzem w 2015 r. twierdziła, że Żydzi nie mieli...