Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
A Kasper Pawlikowski umie: w oparciu o własną pamięć i dokumenty wskrzesza przeszłość z wielką wrażliwością na jej klimat, kolory i zapachy. Portretuje bliskich z sentymentem, ale bez sentymentalizmu, stara się zrozumieć motywacje ich działań i wzajemne relacje, czasem – z wielkim taktem – odsłania nieco z rodzinnych tajemnic. Są też wspaniałe zdjęcia, które chciałoby się obejrzeć w lepszych reprodukcjach…
Teraz trochę genealogii. Dziadkowie po mieczu: Jan Gwalbert Pawlikowski, wydawca „Króla-Ducha” i autor „Mistyki Słowackiego”, obrońca Tatr i prekursor ekologii, oraz Wanda z Abramowiczów. Dziadkowie po kądzieli: Maryla z Młodnickich Wolska, poetka i malarka, oraz Wacław Wolski, jeden z pionierów przemysłu naftowego w Galicji. Rodzice: Michał Pawlikowski, pisarz, wydawca pisma „Lamus” i Biblioteki Medyckiej, oraz Aniela (Lela) z Wolskich, malarka. Ciotka (i matka chrzestna): Beata z Wolskich Obertyńska, poetka, autorka wspomnień z więzień i łagrów sowieckich. Stryj: Jan Gwalbert Henryk Pawlikowski, autor „Bajdy o Niemrawcu”, drugi mąż Marii Pawlikowskiej. Bracia cioteczni: Jacek Woźniakowski, historyk sztuki, redaktor Znaku, oraz Karol Tarnowski, filozof i pianista. I jeszcze miejsca: Medyka Pawlikowskich, zakopiański Dom pod Jedlami – arcydzieło Witkiewicza seniora wzniesione dla Jana Gwalberta, lwowskie Zaświecie – willa Wolskich. A także Goszyce – majątek Zofii Kernowej, teściowej Jerzego Turowicza, podczas II wojny schronienie dla jej krewnych z rodziny Wolskich.
Mamy więc panoramę ziemiańsko-inteligenckiego środowiska, przenikniętego pasjami artystycznymi. To ważny rozdział w dziejach polskiej kultury, do którego epilog dopisał właśnie Kasper Pawlikowski, po kilkudziesięciu latach spędzonych na emigracji w Kanadzie inicjując przekazanie archiwum rodzinnego Bibliotece Jagiellońskiej. Mamy też wnikliwą psychologicznie historię dojrzewania chłopca otoczonego wybitnymi indywidualnościami. Bodaj najpiękniejszy jej epizod rozgrywa się we Lwowie pod sowiecką okupacją i opowiada o przyjaźni Kaspra z poznaną przypadkiem uroczą starszą panią, która okazuje się wiedzieć nadzwyczaj wiele o jego rodzinie… Puenty (mocnej) nie zdradzę, ale marzy mi się film według tego opowiadania. No i czekam na następną książkę jego autora. ©℗
Kasper Pawlikowski, Z MEDYKI. WSPOMNIENIA RODZINNE, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017, ss. 252