Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
“Chcielibyśmy wspólnie coś zbudować" - oświadczył tutejszy rabin Netanel Teitlbaum, gdy przed czterema laty obejmował ów urząd. Ze szczególnym naciskiem powtarza tę deklarację w ostatnich dniach: “Wreszcie czeka nas w tym domu wielkie wydarzenie". Otóż Benedykt XVI odwiedzi kolońską synagogę w ramach podróży na Światowe Dni Młodzieży. “To dla nas wielki zaszczyt, że nasze zaproszenie przyjął zwierzchnik Kościoła katolickiego" - mówi Abraham Lehrer, członek zarządu gminy. “Ta wizyta ma wielkie znaczenie symboliczne, nie tylko dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego" - twierdzi Constanze Baumgart z gminy. I wyjaśnia: “To wspaniała kontynuacja wizyty Jana Pawła II w rzymskiej synagodze - teraz Papież-Niemiec odwiedzi niemiecką synagogę i żydowską gminę".
I to synagogę z długą, nieraz dramatyczną historią. W 321 r. dekret cesarza Konstantyna po raz pierwszy wspomina żydowską gminę w Kolonii. Tym samym gmina jest nie tylko najstarsza w Niemczech, ale także w ogóle na północ od Alp. W XI w. wierni wyznania mojżeszowego zamieszkiwali dzielnicę - z synagogą - tuż nad Renem. Epoka wypraw krzyżowych i przede wszystkim wielka zaraza w 1349 r. sprowokowały pierwsze pogromy. W 1372 r. rada miejska zakazała Żydom dalszego osiedlania się w Kolonii. Do końca XVIII w. tak dziś sławione za tolerancję miasto pozostawało zatem “wolne od Żydów".
Dopiero pod francuskim panowaniem pojawiła się dla Żydów perspektywa lepszego życia w cieniu katedralnego kolosa. Do 1933 r. ich społeczność wzrosła do 20 tys. Działało wiele synagog, wśród nich - od 1899 r. - ta przy Roonstraße. 9 listopada 1938 r. (tzw. Noc Kryształowa), a potem Szoah przyniosły nie tylko zniszczenie świątyń i licznych sklepów, mieszkań oraz domów, ale także krwawe żniwo jedenastu tysięcy zabitych.
Jednak już w 1945 r. garstka ocalałych założyła małą gminę - przejaw niezłomnej woli życia i samoświadomości. W 1959 r. otwarto odrestaurowaną synagogę, zaś w ubiegłym roku - planowane od dwóch dekad Żydowskie Centrum Społeczne, obejmujące szkołę podstawową, dom seniora, dział socjalny i miejsce spotkań dla pięciu tysięcy członków gminy. Religijnym centrum, przede wszystkim w szabat, pozostała synagoga. Tam właśnie uroczyście przywitany zostanie - odczytaniem fragmentu Tory - Papież. Obok wystąpień członków zarządu gminy i rabina oczekuje się, że głos zabierze także Benedykt XVI. Nowy impuls dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego w 60. rocznicę zakończenia wojny? Przewodzący gminie Abraham Lehrer mówi: “Sama wizyta i spotkanie są już jednoznacznym sygnałem porozumienia i przestrogi, aby nie powtórzyły się straszne wydarzenia z przeszłości".
