Nadzieja wolności?

W Poznaniu rozmawiano przede wszystkim o wolności - łasce wszystkich łask, a zarazem nieszczęsnym darze.

16.05.2004

Czyta się kilka minut

Już po raz drugi Koło Naukowe Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zorganizowało spotkania wokół myśli i postaci ks. Józefa Tischnera. Rozpoczęły się Mszą w intencji Księdza Profesora, celebrowaną w kościele dominikanów przez o. Pawła Kozackiego, zakończyły zaś - poprzez telemost z Krakowem - debatą o miłości, którą na żywo można było śledzić również w internecie. Nie zabrakło imprez towarzyszących: Wojciech Bonowicz poprowadził przegląd filmów; można było też obejrzeć spektakl “O Zwyrtale Muzykancie" według Kazimierza Przerwy Tetmajera, w wykonaniu Zespołu Regionalnego i Muzyki im. ks. Tischnera z Łopusznej.

Tematem przewodnim poznańskich Dni była wolność. W wykładach, zorganizowanych w ramach konferencji naukowej, prof. Karol Tarnowski mówił, że u Tischnera wolność bierze początek w wyzwoleniu. Prof. Lechosław Gapik przedstawił “Psychologiczną koncepcję wolności człowieka"; wskazywał na zagrożenia i ograniczenia wolności jednostki wynikające nie tylko z uwarunkowań psychologicznych i społecznych, ale również genetycznych i biologicznych. Dr Krzysztof Wieczorek mówił o “Wolności, bólu i byciu ku śmierci", zaś ks. prof. Tomasz Węcławski wskazywał na “Królowanie Boga jako nowe imię wolności". Zdaniem tegorocznego laureata nagrody Tischnera królowania Boga i wolności człowieka nie można oddzielić, bo nie potrafią istnieć w oderwaniu od siebie. Dr Jarosław Gowin i ks. prof. Antoni Siemianowski powtórzyli swoje wystąpienia z Krakow.

Tematykę konferencji kontynuowano podczas panelu w Teatrze Nowym. Moderatorem był ks. prof. Paweł Bortkiewicz, a dyskutantami: ks. Węcławski, o. Jacek Bolewski, Tadeusz Gadacz i Karol Tarnowski. Paneliści odwoływali się do stwierdzenia, że wolność widziana była przez Tischnera jednocześnie jako “łaska wszystkich łask" i “nieszczęsny dar", zaś Jan Paweł II wielokrotnie przypominał, że wolność to “dar i zadanie, które domaga się odpowiedzialności". Na podstawie tych stwierdzeń próbowano odpowiedzieć na trzy pytania: dlaczego dar wolności bywa marnowany, czy postrzeganie wolności jako łaski nie grozi jej nadnaturalizacją i odrealnieniem oraz dlaczego tak trudno budować wolność pozytywną.

Karol Tarnowski mówił o ryzyku wolności, która stając wobec wachlarza możliwości nie wie, co wybrać, i budzi w ludziach chęć ucieczki. Skonstatował, że po latach zniewolenia Polacy oduczyli się korzystać z wolności, która wprawdzie była czymś wymarzonym, ale nie do końca akceptowanym i rozumianym. O. Bolewski zaznaczył, że wolny człowiek kształtuje własne życie na podobieństwo dzieła sztuki. Tadeusz Gadacz podkreślił z kolei, że trudno rozmyślać nad wolnością, ponieważ człowiek wolny zazwyczaj nie jest własnej wolności świadomy - jej wartość i ciężar poznaje dopiero wtedy, gdy ją traci. Uczeń ks. Tischnera poruszył problem ucieczki przed wolnością, motywowanej lękiem przed błądzeniem, złymi wyborami i anarchią: “Są wartości, które istnieją - nie wyrodniejąc - tylko wtedy, gdy obok nich mamy wartości dopełniające. Tak dzieje się z wolnością i odpowiedzialnością. Wolność bez odpowiedzialności staje się anarchią, a odpowiedzialność bez wolności zamienia się w tyranię".

Podsumowaniem debaty stało się pytanie o książkę, którą dziś mógłby napisać ks. Tischner. “Bardzo celnym byłoby połączenie trzech ważnych dla niego słów - odpowiadał Gadacz. - Być może Tischner napisałby »Polska nadzieją wolności«, łącząc te trzy ważne dla niego terminy". “Nie wiem, czy by nie napisał jeszcze książki »O Rzeczypospolitej ludzi wolnych« - dodał ks. Węcławski. - Dlatego, że Rzeczpospolita ludzi wolnych istnieje, czasem też przemawia, ale Rzeczpospolita jako organizacja społeczna nie jest w rękach ludzi wolnych".

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 20/2004

Artykuł pochodzi z dodatku „Dni Tischnerowskie 2004