Na skróty (4-10 IX)

"Jest jakiś Wyższy Porządek Rzeczy. Jedni mówią o Bogu, inni nazywają to siłą wyższą, losem. Jestem coraz bliżej myślenia, że Ktoś dla nas ten scenariusz pisze. Szczególnie przy »Wszyscy jesteśmy Chrystusami« czułem się w większym stopniu narzędziem wykonawczym niż autorem. Czułem, że tak to ma być robione, a nie inaczej - mówi Marek Koterski w wywiadzie udzielonym "Kinu". - Chciałbym powiedzieć coś jeszcze o kasie... To się łączy z mistrzostwami świata w piłce nożnej. Bardzo mi się podobała wypowiedź Antoniego Piechniczka, ostatniego z trenerów, który odnosił sukcesy mundialowe z naszą narodową reprezentacją. Piechniczek powiedział, że nasi piłkarze mają mentalność sklepikarzy, nie wielkich biznesmenów. Bo wystarcza im byle co i już zatrzymują się w rozwoju. I to jest wielka prawda. Jestem przekonany, że wielcy mistrzowie, na przykład tenisa, nie myślą o kasie. Tam ogromne pieniądze kiedyś przychodzą, ale u źródła jest mentalność zwycięzców. Mówię o zwycięstwie nad samym sobą: czy pokonam własne zmęczenie, własny ból, czy potrafię skoncentrować się na tej jednej, jedynej piłce, na tym jednym, jedynym ujęciu... Nie myśl o całym filmie, myśl o tym jednym ujęciu; jak spieprzysz najbliższe ujęcie, to nie ma co mówić o udanym filmie. Bo film składa się z ujęć, każde z nich po prostu musi być najlepsze... Więc myśl o najbliższej piłce! W twórczości chodzi o to, by być najlepszym wobec siebie, a to znaczy - dać wszystko, na co mnie stać, oddać wszystko, co najlepsze. Na tym polega sukces. Reszta jest niewiadoma. W moim najgłębszym przekonaniu najbardziej praktyczną postawą w życiu jest idealizm". W nowym numerze miesięcznika (9/2006) znajdziemy też zapis dyskusji o tym, jak pokazać w filmie Powstanie Warszawskie - z udziałem m.in. Andrzeja Wajdy i Normana Daviesa, tekst Łukasza Maciejewskiego o polskich młodych aktorach i rozmowę ks. Andrzeja Lutra z Andrzejem Sewerynem przed premierą filmu "Kto nigdy nie żył". 12 września mija 85. rocznica urodzin Stanisława Lema, naszego autora i przyjaciela. 13 września mija dziesięć lat od śmierci Wiktora Woroszylskiego - poety, prozaika, tłumacza, monografisty Majakowskiego, Jesienina i Puszkina, współpracownika i przyjaciela "TP". Nagrodę Wyszehradzką, przyznawaną przez ministrów kultury Czech, Polski, Słowacji i Węgier, otrzymało krakowskie Międzynarodowe Centrum Kultury. Rozmowę z jego szefem, prof. Jackiem Purchlą, publikowaliśmy w "TP" nr 35. Laureatem nagrody Nowa Kultura Nowej Europy został Jiří Gruša, czeski poeta i prozaik, opozycjonista, sygnatariusz Karty 77, więzień polityczny, obecnie przewodniczący międzynarodowego PEN Clubu, autor tłumaczonej u nas powieści "Kwestionariusz". Nagrodę przyznaje Instytut Książki oraz Instytut Studiów Wschodnich, w roku ubiegłym otrzymał ją Tomas Venclova. Jury VIII Konkursu Literackiego Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek - oceniające książki wydane w latach 2004-2005, autorów mających w dorobku nie więcej niż trzy publikacje (w danej kategorii - poezja, proza etc.) - przyznało nagrody: Michałowi Witkowskiemu za książkę "Lubiewo" (proza), Joannie Wajs za tom "Sprzedawcy kieszonkowych lusterek" (poezja), Katarzynie Zimmerer za pracę "Zamordowany świat. Losy Żydów w Krakowie 1939-1945" (esej) oraz Pawłowi Beręsewiczowi za książkę "Co tam u Ciumków?" (literatura dla dzieci i młodzieży). Do nagrody naukowej im. Jerzego Giedroycia, przyznawanej przez UMCS, nominowano w tym roku książki: Daniela Beauvois "Trójkąt ukraiński"; Małgorzaty Domagalskiej "Antysemityzm dla inteligencji. Kwestia żydowska w publicystyce Adolfa Nowaczyńskiego"; Joanny Lisek "Jung Wilne - żydowska grupa artystyczna"; Marcina Niemojewskiego "Zwierciadła i drogowskazy. Litewskie almanachy literackie w I połowie XX wieku"; Waldemara Parucha "Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926-1939"; Urszuli Prokop-Janiec "Literatura i nacjonalizm. Twórczość krytyczna Zygmunta Wasilewskiego"; Rafała Stobeckiego "Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 roku"; Grażyny Szwat-Gyłybowej "Haeresis bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku"; Wiktorii Śliwowskiej "Ucieczki z Sybiru" oraz Roberta Traby "Wschodniopruskość". Zwycięzca zostanie wyłoniony 23 października. Trwa 31. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, na którym swoje filmy prezentują m.in. Filip Bajon, Sławomir Fabicki, Jan Jakub Kolski, Marek Koterski, Krzysztof Krauze, Michał Rosa i Andrzej Seweryn. W dniach 18-24 września odbędzie się w Krakowie IV Festiwal Sacrum-Profanum. Bohaterem tegorocznej edycji będzie muzyka francuska (w programie dzieła m.in. Berlioza, Ravela, Gabriela Fauré, Debussy’ego, Saint-Saënsa i Bizeta). Wśród gości znajdą się m.in. Barbara Hendricks (sopran), pianiści Alexandre Tharaud (który wykona komplet dzieł na fortepian solo Ravela), Vanessa Wagner i Justyna Danczowska, wiolonczelista Jean-Guihen Queyras oraz francuski dyrygent Hervé Niquet. Obok koncertów odbędzie się też spektakl "Carmen TV" oparty na muzyce Bizeta, z udziałem Macieja Maleńczuka i orkiestry AUKSO. Szczegółowy program: www.sacrumprofanum.pl W ramach festiwalu Muzyczna Praga w Warszawie wystąpili filharmonicy z mediolańskiej La Scali, wykonując pod dyrekcją koreańskiego dyrygenta Myung--Whun Chunga IV symfonię Brahmsa. "Niech stacje prywatne zabawiają gawiedź. TVP musi wzmacniać nasze narodowe IQ, tamować krwotok umysłowy. Do tego i tylko do tego służy uczciwa telewizja publiczna. Nie gódźmy się na dyktaturę ciemniaków. Mamy wolność polityczną i możemy głośno żądać przestrzegania prawa, czyli zapisu ustawy o misji telewizji publicznej. Po epoce saskiej nadeszła epoka oświecenia. Po Ninie Terentiew potrzeba nam nowego Hugona Kołłątaja, krzewiciela kultury rozumu na saskim ugorze. Mam nadzieję, że nadejdzie czas, kiedy można będzie patronem Dwójki ogłosić - ni mniej, ni więcej, tylko Zbigniewa Herberta. Stawiać go przed oczy naszej klasie średniej, nawet tej inteligentnej, wydaje się zrazu pomysłem szalonym. Ale pamiętajmy, że ikony kultury pełnią różne role. Dla jednych ludzi są wzorem do naśladowania wprost. Innym dopełniają własną małość i wtedy grają rolę terapeutyczną. Jest to bardziej wyraźne w wypadku ikon religijnych. Między ikoną a wiernym jest przepaść, a przecież daje ona pociechę i wyznacza kierunek jego życiu. Herbert nadaje się więc na patrona elity Polaków w Unii Europejskiej. Właśnie ten poeta-