Na skróty (10-16 IV)

Różnica między science-fiction a fantasy to "kwestia sklasyfikowania religii w literaturze. Czy przyjmiemy założenia religijne za obiektywne i w takim razie będzie to taki sam świat przedstawiony jak Japonia czy Księżyc, czy przyznamy mu status fikcji - nie tylko w sensie literackim, lecz ontologicznym. Odpowiedź światopoglądowa w kwestii wiary przekłada się bezpośrednio na klasyfikację literacką. Jeśli wiemy, że Bóg istnieje - nie wierzymy, ale właśnie wiemy, wtedy należy to do tego samego porządku, co nauki zajmujące się innymi zagadnieniami empirycznymi. Teologia jest wówczas nauką doświadczalną albo też czymś na kształt matematyki Boga. Przechodzimy z porządku wiary do porządku rozumu. Ale to działa i w drugą stronę: jeśli przyjmuje się dogmaty racjonalistyczne jak dogmaty religijne. Stosunek ludzi do komputerów staje się jak najbardziej stosunkiem magicznym: »czemu to cholerstwo nie działa?«. Te przejścia są bardzo ciekawe. Wydaje mi się, że to jest coś, do czego fantastyka ma najlepsze narzędzia - przedstawiając te sytuacje nie na zasadzie metafory »jak gdyby«, tylko »tak jest«. Nadając im sankcję realizmu, postrzegania obiektywnego" - mówi Jacek Dukaj w wywiadzie udzielonym "Lampie".
Nowy numer (2006, nr 4) miesięcznika poświecony jest w dużej mierze Stanisławowi Lemowi. O świecie jego książek pisze Kazimierz Malinowski, Lema-człowieka wspominają Paweł Dunin-Wąsowicz oraz Radek Knapp i Jan Krasnowolski, pisarze debiutujący niegdyś z rekomendacji autora "Solaris".
W dniach 20-25 kwietnia we Wrocławiu odbędzie się festiwal "Archipelag Tadeusza Różewicza", zorganizowany z okazji przypadających w październiku tego roku 85. urodzin autora "Niepokoju". W programie m.in. przedstawienia teatralne ("Odchodzi" w wykonaniu Sceny Plastycznej KUL, "Pułapka" Teatru im Horzycy z Torunia, "Do piachu" autorstwa Teatru Provisorium / Kompanii Teatr, "Śmieszny staruszek" Wrocławskiego Teatru Lalek oraz "Kartoteka" i "Duszyczka" z Teatru Narodowego), projekcje teatrów telewizji oraz filmów zrealizowanych wg scenariuszy Różewicza, a także dyskusje panelowe na temat Różewicza-poety ("Jak powstawała moja poetyka", z udziałem m.in. Jacka Łukasiewicza) oraz dramaturga ("Tadeusz Różewicz w teatrze, budowniczy czy burzyciel", z udziałem Dobrochny Ratajczakowej, Grzegorza Niziołka, Janusza Deglera i Zbigniewa Majchrowskiego).
"Telewizję publiczną rozrywa konflikt pomiędzy telewidzami a reklamodawcami. Telewidzowie wymagają od telewizji jakości, natomiast reklamodawcy ilości, a konkretnie - liczby włączonych akurat odbiorników, na ekranach których mogą się zareklamować. Tę liczbę nazywają oglądalnością. Im większa oglądalność, tym szersze pole rażenia reklamą. Reklamodawcom udało się narzucić telewizji mentalność księgowego Mamonia z filmu »Rejs«. Dla ułatwienia: Mamoń to jednostka miernoty - postać, która mając władzę, nie ma wiedzy ani umiejętności. Mamoń może być też postacią zbiorową, np. zarządem albo radą nadzorczą. Dla Mamonia my, którzy oglądamy telewizję, jesteśmy tylko reklamobiorcami. A filmy, sport, muzyka, teatr w telewizji to tylko wypełniacz czasu między reklamami. Mamoń dostrzega - owszem - związek między sztuką a reklamą: na przykład reklamy polis ubezpieczeniowych wchodzą dobrze po scenach gwałtu, zabójstwa albo napadu. Takie sceny Mamoń ceni. Wyobraźnia Mamonia widzi telewizję na kształt piramidy - im niższy poziom, tym szersza oglądalność - uważa Marek Piwowski, w opublikowanym na łamach "Gazety Wyborczej" pamflecie na TVP, zachęcając do bojkotowania abonamentu radiowo-telewizyjnego. - Ludzie zasługują na tematy, które wynoszą ich na inny poziom komunikacji, tam, gdzie nie ma miejsca na agresję, głupotę, na przemoc i zło. Telewizja, narzucając nam uporczywie coś wręcz przeciwnego, upokarza nas, traktuje jak amatorów oglądania patologii: zabójstw, gwałtów, kradzieży, przekrętów. Za to upokorzenie każe jeszcze płacić. Okażmy więc godność - nie płaćmy!".
Polski Instytut Sztuki Filmowej będzie koproducentem nowego filmu Petera Greenawaya, poświęconego Rembrandtowi i historii obrazu pt. "Straż nocna". PISF zamierza na ten cel przeznaczyć 4 mln 680 tys. zł.
We wrocławskiej galerii BWA Awangarda trwa wystawa "Shadows of humor - czyli przykra sprawa - czeska wystawa", prezentacja współczesnej sztuki czeskiej i słowackiej.
Centrum Sztuki Współczesnej "Łaźnia" w Gdańsku na wystawie "Artysta i broń" przedstawia natomiast współczesną sztukę rosyjską.
W poznańskim Centrum Kultury "Zamek" trwa wystawa prac Jacques-Henri Lartigue’a (1894-1986), wybitnego fotografa francuskiego.
Nagrody zakończonych w Lublinie 7. Międzynarodowych Dni Filmu Dokumentalnego Rozstaje Europy otrzymali: Grzegorz Pacek (Grand Prix za "Idź do Luizy"), Clara Ott (II nagroda - "Dzieci na sprzedaż, historie z Albanii") i Wojciech Olejniczak (III nagroda - "Portret Rusina z artystą w tle").

Najpoważniejsze wyróżnienie w świecie architektury, nagrodę Pritzkera, otrzymał Paulo Mendes da Rocha, 77-letni projektant brazylijski. "»Architektura to dążenie człowieka inspirowane przez naturę, która go otacza« - mówi da Rocha. Umiejętność włączenia budynku w przyrodę i otoczenie miejskie różni go od Oscara Niemeyera, którego budynki, doskonałe jako formy rzeźbiarskie, są jednocześnie symbolem modernistycznego odcięcia się od natury, historii i tkanki miasta. Mendes da Rocha jak każdy architekt Brazylii odwołuje się do tradycji Niemeyera, ale pod wieloma względami jest jego przeciwieństwem. W większym stopniu myśli o tym, jak mieszkaniec metropolii będzie się czuł w otoczeniu przez niego zaprojektowanym" - pisze Dorota Jarecka.
Krakowskie Wydawnictwo M rozpoczęło publikowanie "Dzieł zebranych" Jana Pawła II. W piętnastu tomach znajdą się papieskie encykliki, adhortacje, listy apostolskie, orędzia, homilie, a także prywatna korespondencja. Zakończenie edycji planowane jest na wrzesień 2008.
Włoska wytwórnia Mondo TV przygotowuje trójwymiarowy film animowany o Janie Pawle II. Premiera planowana jest na początek przyszłego roku.
Krzysztof Kumor, aktor Teatru Polskiego w Warszawie, został nowym prezesem ZASP-u.
Zakończyły się 31. Krakowskie Reminiscencje Teatralne.
Aleksander Sołżenicyn napisał scenariusz do 10-odcinkowego serialu telewizyjnego, będącego ekranizacją jego powieści "Krąg pierwszy" i zrealizowanego przez państwową rosyjską telewizję.
Minęło 60 lat od ukazania się pierwszego francuskiego wydania "Małego Księcia" Antoine’a de Saint-Exupéry’ego.
(af)