Modlitwa Pana Cogito

Miłośnikom twórczości Zbigniewa Herberta, i współczesnej polskiej poezji w ogóle, znana jest z pewnością Modlitwa Pana Cogito - podróżnika. Fraza z tego utworu: żebym rozumiał innych ludzi inne języki inne cierpienia stała się mottem obiecującego przedsięwzięcia redakcyjnego na łamach psychologicznego miesięcznika Charaktery.

Od nowego roku czytelnicy pisma mają możliwość spotkania z duchowością, wiarą i niewiarą człowieka poszukującego Absolutu, Sensu, swego Przeznaczenia oraz zmagającego się z “głupotą wiary i głupotą niewiary. Mądrością wiary i mądrością niewiary". Taki człowiek “nie jest jednego dnia mądry, a drugiego głupi, ale - jak podkreśla naczelny redaktor “Charakterów", Bogdan Białek - żyje on w mądrości wiary i mądrości niewiary na przemian".

Konwencja nowego dodatku od początku koncentruje się na w-słuchaniu w opowieść drugiego człowieka i odbiega od akademickiego dyskursu, popularyzującego duchowość czy teologię ściśle konfesyjnie. We wstępie redakcyjnym do pierwszego numeru “I" Białek tak przedstawił sam pomysł: “Tytuł inny: »i« - tytuł spójnik, tytuł idea. Ot taka, że najistotniejszy jest dialog rozumiany jako rozmowa pozwalająca uczestnikom na pozostanie sobą, na zrozumienie siebie wzajemnie; rozmowa, która przybliża jednego partnera do drugiego i każdego z nich z osobna do własnej istoty. Łatwo zbliżyć się do ludzi podobnych do nas - trudniej do zupełnie innych. Chodzi więc o to, aby ujrzeć drugiego człowieka w jego prawdzie, a nie swojej".

“I" zaczęło się od: “Kłopotów z wiarą" Zygmunta Baumana, sprzeciwu wobec wiary Marka Edelmana (“Bóg jest dobry dla słabych"), “Spotkania z Innym - jako wyzwania XXI wieku" w refleksji Ryszarda Kapuścińskiego. Z kolei w lutowym numerze zamieszczono duchową autobiografię “nietypowego księdza" - Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela (“Ciągłość pomimo rozdarcia"). Poznajemy także duchowość żydowską w rozmowie z rabinem i filozofem Sachą Pecaricem (“Więcej ufności niźli wiary") - stojącym na czele zespołu pracującego nad pierwszym polskim powojennym przekładem ksiąg Starego Testamentu dokonywanym przez żydowskich uczonych. W najnowszym, marcowym numerze pisma znajdziemy rozmowę z krakowskim psychiatrą i byłym ambasadorem nadzwyczajnym w Chile i Boliwii, prof. Zdzisławem Janem Rynem, który przygotował ekspertyzę psychiatryczną dla potrzeb procesu kanonizacyjnego brata Alberta (“Zawsze jest Wyspa Wielkanocna"), a także ważny dla dialogu chrześcijańsko-buddyjskiego tekst roshiego Kouna Yamady o praktykowaniu zen przez chrześcijan (“O chrześcijaństwie i buddyzmie").

Taka dawka duchowości może zaniepokoić niektórych aktualnych i potencjalnych czytelników “Charakterów", przyzwyczajonych do tego, że psychologia ma coś wspólnego z duchem jedynie przez swą “przednaukową" nazwę. Mogą być jednak spokojni. Modlitwa Pana Cogito: “żebym rozumiał innych ludzi inne języki inne cierpienia" jest poetyckim wprowadzeniem w świat ludzkich narracji i etosu pracy psychologa, psychoterapeuty próbującego te głosy usłyszeć i zrozumieć. Doświadczenie duchowe czy też “relacyjna świadomość" stanowi fundamentalną cechę człowieka, nawet u całkowicie zsekularyzowanych osób i małych dzieci, które nie miały jeszcze możliwości poznania świata pojęć i religijnych symboli albo są wychowywane w środowisku niereligijnym. I choć trwają ożywione spory wokół samej terminologii oraz miejsca religii i duchowości w psychologii, “I" obrało drogę oddania głosu drugiemu człowiekowi w nadziei ukazania się sacrum, a nie w poszukiwaniu dowodów.

Jeśli nie ma już historii, którą mógłbym opowiedzieć, jaki sens ma moje życie? Jeśli nie będzie drugiego, żeby mógł jej wysłuchać?

Aby nasze życie miało znaczenie, musimy wierzyć, że dokądś zmierza, że można opowiedzieć o nas jakąś historię, która prowadzi do spełnienia. Duchowość to narracja odsłaniająca, że nasza dialogiczna jaźń nie jest samotna, że w rozmowie-słuchaniu ukazuje się absolutna Inność, a nasza psyche jest od niej zależna. Kim jestem? Skąd przybyłem? Dokąd zmierzam? Ani psychologia, ani psychoterapia nie udzielą odpowiedzi na te pytania. Mogą powiedzieć, dlaczego zachowujemy się w określony sposób, ale nie powiedzą, jaki jest sens tego, że jesteśmy tu, a nie gdzie indziej. Można całe życie spędzić na psychoterapii szukając odpowiedzi na pytanie, dlaczego tu jestem - i nie dowiedzieć się niczego poza jednym: dlaczego jestem taki, a nie inny. Między innymi dlatego warto poświęcić nieco uwagi dodatkowi “I" na łamach “Charakterów".

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 13/2005