W jednym z wywiadów Didier Eribon, francuski socjolog i pisarz, autor „Powrotu do Reims", powiedział, że nie lubi słowa „normalność", gdyż zazwyczaj kryją się za nim opresyjne mechanizmy społeczne. Jako przykład podał los swoich rodziców, którzy żyli w zamkniętej – homofobicznej i rasistowskiej – społeczności na francuskiej prowincji, źle zarabiali, milcząco zgadzali się z panującym porządkiem politycznym, nie kwestionowali istniejących w ich otoczeniu hierarchii, ale przez cały czas byli przekonani, że ich egzystencja jest „normalna". Tak rozumianej normalności, przekonywał Eribon, która organizuje życie wielu wspólnot, nie tylko prowincjonalnych, powinniśmy się wystrzegać.
Wymienione przez Eribona zjawiska społeczne występują w różnych miejscach i okresach historycznych. Nie oznacza to jednak, że pod pojęciem normalności zawsze kryje się ten sam sens. Lokalne czynniki determinują to, co dana grupa uznaje za właściwe i naturalne, dlatego rozmowy na ten temat powinny obejmować swym zasięgiem również warianty uniwersalnych mechanizmów społecznych.
Z Katarzyną Kalwat, reżyserką teatralną, której sceniczna wersja „Powrotu do Reims" została znakomicie przyjęta zarówno przez krytykę, jak i publiczność, porozmawiamy o normalności jako źródle cierpień. Jak o wspomnianych przez Eribona zjawiskach i procesach opowiada sztuka? W jaki sposób może nam pomóc w ich neutralizacji? Jak o problemach wynikających z istnienia opresyjnych hierarchii i narzędzi dominacji mówi teatr? Jak te hierarchie i narzędzia funkcjonują w środowisku teatralnym? Jak to środowisko sobie z nimi radzi? I wreszcie: jak wyglądałaby sfera społeczna bez normalności?
Rozmowa powstała jako część całorocznego cyklu rozmów Festiwalu Conrada pt. „Natura przyszłości", w ramach którego rozmawiamy o najważniejszych tematach i pojęciach tegorocznej edycji. Cykl prowadzi Grzegorz Jankowicz, dyrektor programowy Festiwalu Conrada. Rozmowy te można znaleźć na FB Festiwalu Conrada, FB Tygodnika Powszechnego, FB Fundacji Tygodnika Powszechnego, YouTube KBF oraz na PLAY KRAKÓW
