I zląkł się Jakub

W Torze czytamy „I zląkł się Jakób bardzo a strwożył się” (Rdz 32, 7), zaś kilka linijek dalej znajdujemy słowa: „boć się go boję, by snać nie przyszedłszy nie zabił mię, i matki z synami”.

25.07.2014

Czyta się kilka minut

Jakub był przerażony spotkaniem z Ezawem. Uczynił specjalne przygotowania. Podzielił swoją karawanę na dwa hufce, wysłał bratu szczodre upominki. Przeprowadził swoich przez bród rzeki Jabok, a pozostawszy sam, zmagał się przez całą noc z aniołem.

Wielu dziwiło się Jakubowi. Jakże było to możliwe, by ten, który we śnie zobaczył wstępujące i zstępujące po drabinie anioły, usłyszał głos samego Boga zapewniający, że będzie go chronił, gdziekolwiek się uda, tak się bał. Czy możemy pojąć, że ten, kto otrzymał od Adonaj nakaz powrotu do ziemi, w której się urodził, wątpił w boską obietnicę? Czyż Psalmy nie głoszą: „Pan jest ze mną, nie będę się bał, żeby mi co uczynił człowiek” (118, 6)? Niepojęty zdaje się być strach patriarchy. Czyżby nie wierzył słowom Najwyższego? Ale na wszystkie wątpliwości i pytania znajdą komentatorzy odpowiedź.

Nasi mędrcy tak oto pisali o lęku, który ogarnął Mojżesza, gdy miał uderzyć na króla-giganta Oga (Księga Liczb 21). „Do tych słów nawiązuje zdanie z Księgi Przysłów: »Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe« (28, 14). Taki jest charakter męża świętobliwego, bo choć Święty Jedyny Błogosławiony On obiecuje mu ochronę, nie wyzbywa się strachu”.

Myśl ta daje się wyrazić również następująco: prawy człowiek, który uzyskał Boską opiekę, nie może być pewien powodzenia niezależnie od tego, co sam uczyni. Świętobliwy rozumie, że może cieszyć się udzieloną łaską Boskiej obietnicy tylko warunkowo, w zależności od tego, czy nie został dotknięty przez grzech. Jakub rozumiał czy przeczuwał, że nie otrzymał na zawsze listu żelaznego od Pana Boga, że wszystko może ulec zmianie, jeśli jego czyny będą Świętemu Jedynemu wstrętne. Nie ma na tej ziemi żadnej gwarancji udzielonej sprawiedliwym, że we wszystkim spotka ich powodzenie. Jakub bał się, i to całkiem słusznie, że grzech, który popełnił wykradając pierworództwo, jest jego obciążeniem, że jeśli spotka go za to kara, będzie mu się słusznie należeć. Lęk Jakuba, jak pisała współczesna komentatorka Nehama Leibowitz, nie wskazywał na brak zaufania Bogu, ale na własną niepewność. Wszak nie był świętoszkiem i krzywdę bratu oraz ojcu uczynił.

Pięknie to ujął urodzony w Portugalii Izaak Abravanel: „Jakuba lęk przed Ezawem nie wynika ze słabości jego wiary. Wszak ufał Mu całkowicie. To był lęk prawdziwego bohatera, który idzie na bitwę bojąc się śmierci i czując wielkie zagrożenia i ze szlachetnych powodów pogardza życiem, wybiera mężną śmierć... Ten, kto rusza na bitwę myśląc: „nie zginę”, nie może być nazwany bohaterem. Tak samo ten, kto ofiarowuje pieniądze dla biednych z pogardy dla bogactwa, nie może być nazwany hojnym, bo rozdaje pieniądze nie dlatego, że są tak ważne, ale dlatego, że je lekceważy... Jakuba strach daje się wyjaśnić w ten sam sposób... Rusza na spotkanie z bratem, bo wiedział, jak bardzo go brat nienawidzi i że właśnie dlatego musi zapanować nad emocjami i zdobyć się na twarde i życzliwe spotkanie”. Zyskuje Jakub, jak uważają mędrcy, godność tym, że się boi, umie się do strachu przyznać i potrafi ten lęk opanować, z nim się zmierzyć.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 31/2014