Czas na historię

Zaczęło się ponad 20 lat temu: ludzie z Zachodu, wiozący do krakowskich Mistrzejowic dary, zabrali ze sobą także kamerę. Chcieli nakręcić to, co się w Polsce dzieje, i pokazać potem u siebie. Ale kamera została w Krakowie: "zaanektował" ją ks. Kazimierz Jancarz.

Dzięki niej powstały wielogodzinne wywiady Macieja Szumowskiego z liderami "Solidarności". Dziś rozmowy te są emitowane w nowym kanale tematycznym - Discovery Historia - razem z aktualnym komentarzem rozmówców Szumowskiego [patrz ].

Cykl "Rozmowy niekontrolowane Macieja Szumowskiego" powstaje w krakowskim ośrodku TVN. Pracuje nad nim syn Macieja, Wojciech. - Ograniczamy środki montażowe, aby filmy wyglądały tak jak wtedy, kiedy montował je ojciec - mówi. - Dokładność do 1,5 sekundy, choć teraz w filmach montaż jest z dokładnością do 0,25 sekundy.

Po redakcji krząta się gromada młodych ludzi. Dla nich "Solidarność" i stan wojenny to wydarzenia, które miały miejsce w dalekiej przeszłości. - Ale są bardzo zainteresowani - mówi Szumowski. - I mam nadzieję, że dla widzów to też jest ciekawe.

Na ścianach tablice zapisane pomysłami, tytułami przyszłych produkcji. Bo materiałów Niezależnej Telewizji Mistrzejowice jest znacznie więcej. - Parafia ks. Jancarza to był prężny ośrodek ludzkich spotkań. Przestrzeń wolności - mówi Szumowski.

"Rozmowy niekontrolowane" to jeden z przykładów tego, że historia - po tym, jak na dobre zagościła w polityce - wkracza teraz do mediów, i to także komercyjnych.

Kanał Discovery Historia, przygotowywany przez TVN, mogą oglądać bowiem już od listopada 2006 r. abonenci platformy cyfrowej "n". A w marcu tego roku ma ruszyć konkurencja: historyczny kanał telewizji publicznej TVP Historia. Oba jako cel wyznaczają sobie przedstawienie historii w sposób przystępny i, co najważniejsze, ciekawy.

***

To, że o przeszłości można mówić fascynująco, pokazuje choćby Norman Davies w swoich książkach czy też twórcy Muzeum Powstania Warszawskiego. Z polskiej telewizji pamiętamy "Sensacje XX wieku" Bogusława Wołoszańskiego (który niedawno okazał się szpiegiem wywiadu PRL). Wołoszański, choć popularny, to jednak był jeden tylko program. Ale cały kanał, nadający - w przypadku Discovery Historia - przez całą dobę?

Katarzyna Kieli - country manager na region Europy Środkowej w Discovery Networks Europe - nie ma wątpliwości, że na taki kanał jest zapotrzebowanie.

- Przyjrzeliśmy się rynkowi i okazało się, że taka nisza istnieje - mówi w rozmowie z "TP". - Kanał ma prezentować historię powszechną i historię Polski, swego rodzaju spojrzenie z zewnątrz i od środka. Od półtora roku taki kanał istnieje też w Niemczech. Tam Discovery Geschichte, przygotowywany we współpracy z tygodnikiem "Der Spiegel", bardzo dobrze się sprawdza.

Polska edycja kanału historycznego Discovery powstaje we współpracy programowej z TVN. - TVN produkuje programy dla Discovery, przede wszystkim związane z historią Polski - mówi Grażyna Bukowska, kierująca projektem. - Na 2007 r. zaplanowano ok. 200 godzin programowych dla Discovery. To unikalne połączenie, bo Discovery ma bogatą bibliotekę i dostęp do światowych zasobów o tematyce historycznej. A TVN zajmuje się historią Polski, przede wszystkim tą najnowszą.

A jak ma wyglądać TVP Historia? Wiemy już, że nadawać ma niemal cały dzień: od 10 rano do północy. Prace nad projektem rozpoczęły się jeszcze w marcu 2006 r., zaś 11 listopada - w Święto Niepodległości - uroczystą sesją na Zamku Królewskim w Warszawie zainaugurowano działalność redakcji kanału. "Mam nadzieję, że TVP Historia będzie istotnym elementem przywracania świadomości historycznej w naszym kraju" - mówił podczas uroczystości prezydent Lech Kaczyński.

Taki cel nowego kanału wskazuje też jego szef Artur Dmochowski: - To zadania edukacyjne: upowszechnienie historii, stanu najnowszych badań. A także zadania związane z sytuacją Polski po odzyskaniu niepodległości - mówi w rozmowie z "TP". - W poprzednim systemie historia była zmanipulowana i to, co nagromadziło się w świadomości społecznej, wymaga wyjaśnienia, odkłamania.

W jaki sposób historia ostatnich kilkudziesięciu lat będzie pokazywana, jeszcze dokładnie nie wiemy. Dmochowski zapewnia o historycznej rzetelności. Jednocześnie TVP Historia ma nie tylko prezentować historyczne wydarzenia, ale także inicjować debaty na ich temat. - Cały kanał ma być swego rodzaju forum dyskusyjnym - mówi Dmochowski.

Debat historyków nie ma natomiast i raczej nie będzie w Discovery Historia. Są za to komentarze, np. do pokazywanego już w TVN cyklu "Wielkie ucieczki", czy też np. "Historie z »Karty«" - rozmowy przygotowywane we współpracy z warszawskim Ośrodkiem "Karta". No i cykl "Rozmowy niekontrolowane". Szumowski: - Rozmowy bardzo różnią się między sobą. Nieraz to zderzenie poglądów. Przy ich przygotowaniu nie wikłamy się jednak w teraźniejszą publicystykę. Chcemy, by były aktualne i teraz, i za 15 lat.

- Nie będzie współczesnej publicystyki na kanwie historii - zastrzega Grażyna Bukowska. - Historia może być także dobrą rozrywką i tak chcemy ją traktować.

***

Kanały historyczne, zarówno Discovery Historia, jak i TVP Historia, są skierowane do szerokiej widowni, nie do ekspertów. - To nie jest kanał tylko dla specjalistów. Myślimy przede wszystkim o młodych ludziach, których ma przyciągnąć nasza formuła. Ludzie powyżej 40.-45. roku życia są w naturalny sposób zainteresowani historią i to będzie kanał również dla nich. My jednak chcemy historię "odmłodzić" i pokazać młodym ludziom, że jest fascynująca - mówi Katarzyna Kieli z Discovery.

Jak zwraca uwagę Artur Dmochowski z TVP Historia, istniejące już tego typu kanały na świecie mają raczej dojrzałą widownię. - My chcielibyśmy dotrzeć do jak najszerszej grupy widzów: ani tylko do młodych, ani tylko do starszych - zaznacza. Ramówka ma mieć układ cykliczny: każdy wieczór w tygodniu będzie miał swój tytuł i prowadzącego. - Mogę zdradzić, że jeden z programów "U źródeł cywilizacji" będzie prowadzić o. Maciej Zięba. To będzie historia religii i jej związku z cywilizacją - opowiada Artur Dmochowski. - Będzie też historia na wesoło, czyli satyryczny program Jana Pietrzaka i Marcina Wolskiego "Było nie było". Około 20-30 proc. ramówki mają stanowić programy zagraniczne, reszta to produkcja polska.

***

Oba kanały historyczne - w telewizji komercyjnej i publicznej - ruszają w odstępach kilku miesięcy. Niestety: oba będą dostępne na razie jedynie dla wąskiej grupy odbiorców: Discovery Historia - dla abonentów platformy cyfrowej "n", a TVP Historia - dla odbiorców telewizji kablowych i abonentów platform cyfrowych.

W telewizji publicznej więcej mówi się o misji, w komercyjnej - o rozrywce. Cel jednak w gruncie rzeczy jest ten sam: przedstawianie bliższej i dalszej przeszłości w sposób zrozumiały i interesujący.

- Chcemy opowiadać historię Polski - mówi Wojciech Szumowski. - Teraz jest czas takiego opowiadania. A mamy miejsce, gdzie możemy to robić.

---ramka 487674|strona|1---