Złamać biskupa

Dwaj żyjący, abp Ignacy Tokarczuk i kard. Henryk Gulbinowicz, oraz dwaj zmarli, biskupi Juliusz Bieniek i Jan Pietraszko, są bohaterami nowej książki poświęconej Kościołowi w czasach PRL.

20.08.2007

Czyta się kilka minut

Nie jest to jednak zwykła książka do czytania, ale potężny, liczący ponad 800 stron zbiór akt z archiwum dawnej SB (a wcześniej UB). Dokumentuje on, jak czterej biskupi byli przez lata, albo raczej dziesięciolecia (bo początkowo jeszcze jako zwykli księża), poddawani inwigilacji, a często także szykanom i represjom ze strony tajnych służb PRL.

Konstrukcja książki podkreśla jej dokumentalny charakter: najpierw mamy krótki biogram; potem bibliografię dotyczącą danej postaci (bo autorzy konfrontują dokumenty z archiwów SB z dokumentami z archiwów kościelnych, publikacji książkowych czy prasowych itd.); później krótki opis, jak wyglądały na przestrzeni lat (dekad) działania SB wobec duchownego; wreszcie trochę fotografii pokazujących najważniejsze momenty biografii - wszystko razem nie przekracza jednak kilku stron. Później zaś następuje to, co jest tu najważniejsze: esbeckie dokumenty opatrzone niezwykle obszernymi przypisami, objaśniającymi treść przytoczonych materiałów oraz ich kontekst, bo materiały UB/SB traktowane są tu właśnie w kontekście sytuacji w PRL, gdzie bezpieka była "zbrojnym ramieniem" państwa i partii. Wreszcie, na końcu każdej części, mamy aneks: biogramy esbeków, którzy "zajmowali" się danym biskupem.

"Nigdy przeciw Bogu" to zarazem kolejna już publikacja, będąca efektem współpracy między jezuickim wydawnictwem WAM, Instytutem Pamięci Narodowej oraz historykami, nie tylko świeckimi, ale także kościelnymi, którzy badają archiwa UB/SB; jednym z dwóch recenzentów tomu (obok prof. Ryszarda Terleckiego, dyrektora krakowskiego IPN) jest ks. prof. Jan Szczepaniak, historyk z PAT, który na polecenie kard. Stanisława Dziwisza prowadzi i koordynuje prace badawcze.

Wydawca zapowiada, że jest to pierwszy tom w planowanej serii, zatytułowanej "Niezłomni": w jej ramach mają się pojawiać sylwetki ludzi związanych z Kościołem, zarówno księży, jak i świeckich, którzy byli celem rozmaitych "działań operacyjnych" SB - i oparli się im.

Nie jest to lektura na kilka wieczorów. Mimo to (albo właśnie dlatego) tę książkę powinien mieć na półce każdy dziennikarz czy historyk, który chce zajmować się dziejami Kościoła w PRL.

"Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich"; praca zbiorowa pod redakcją ks. Józefa Mareckiego i Filipa Musiała; wyd. Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Wydawnictwo WAM; Warszawa - Kraków 2007.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Dziennikarz, kierownik działów „Świat” i „Historia”. Ur. W 1967 r. W „Tygodniku” zaczął pisać jesienią 1989 r. (o rewolucji w NRD; początkowo pod pseudonimem), w redakcji od 1991 r. Specjalizuje się w tematyce niemieckiej. Autor książek: „Polacy i Niemcy, pół… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 34/2007