Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Przypominał o nakazach danych na pałającej ogniem górze Horeb. Oznajmiał: wy jesteście ludem dziedzicznym Najwyższego. Obiecywał, gromił, pouczał, zachęcał, by na koniec powiedzieć: jak tylko osiądziecie w ziemi obiecanej, spłodzicie dzieci, wnuki, zestarzejecie się w tej ziemi, z pewnością ulegniecie wygodnictwu, zepsują się wasze charaktery, będziecie czynili ryte bałwany i Boga rozdrażnicie (4, 25). Na nic nadzieje i mądrze pojęta sprawiedliwość. Korupcja dusz i wygoda idą w parze. Uznacie, grzmiał, że ziemia Izraela nie została z wysiłkiem zdobyta, że nie jest miejscem wymagającym specjalnych praw, ale będzie dla was czymś zwykłym i naturalnie danym. Mojżesz mówił jak prorok, który zna ludzkie słabości i wie, jakie są reguły rządzące życiem społecznym. Wiedział, że te prawidła są silniejsze niż religijny ferwor dany zdobywcom, tym, którzy jako pierwsi przekraczali Jordan. Oznajmiał, że lud Izraela ulegnie złudzeniu, że panuje nad swoim przeznaczeniem, że może czuć się pewnie i zapomni o tym, iż jego istnienie zależało i zależy od Boskiej interwencji. Mojżesz dostrzegł niebezpieczeństwo takiej chwili, gdy wszystko wydaje się zbyt łatwe, dane raz na zawsze, i gdy słabnie entuzjazm młodości oraz silne odczuwanie Boga. Zagrożeniem stają się wygoda, niepamięć i codzienny spokój. Mojżesz miał rację, oznajmiając Izraelowi, że upodobni się on do pogan, straci potrzebę zachowania swej osobności, rozleniwi się przekonany, że tak czy inaczej, z racji wybrania, zachowa uprzywilejowane miejsce u kresu czasu. Izrael spotka za karę wygnanie. Bóg na koniec rozproszy swój lud, a zadufani w sobie Hebrajczycy – ostrzegał prorok – oderwą się od swoich korzeni i ostatecznie znajdą się pod uciskiem. Mówił jak człowiek, który chciał niemożliwego: pragnął, by Izraelici zachowali w sobie nakazy dane na pustyni, ale wiedział, że skazani są na lenistwo duchowe, moralny chaos i wreszcie na wygnanie.Na świadków prawdy swoich słów Mojżesz wziął nie potomnych, nie Szechinę, ale niebo i ziemię. One wystąpią w przyszłym procesie, jaki zostanie wytoczony ludowi Izraela. Niebo, które daje deszcz i rosę. Ziemia, która karmi ludzi.
Co może ocalić ludzi zwykłych, bez wybitnej wyobraźni i samowiedzy, przed duchową korupcją? Prorok w tym miejscu akurat nad tym się nie zastanawiał, ale odpowiedź w Torze na ów problem znajdujemy. Potrzebna jest aktywna, angażująca osobiste doświadczenie pamięć. Pamięć dzisiaj zwana kulturową. Chodzi oczywiście o wielkie święta, jakie nakazał co roku obchodzić Adonaj. Najważniejsze i pierwsze w kolejności jest święto Pesach. Bo przez nie każdy Żyd ma czuć się przechodniem w kraju, w którym osiadł. Musi w sobie odtworzyć dramat i ryzyko wygnania. Musi w sobie poczuć, jak bardzo niezwykła była wędrówka przez pustynię ludu prowadzonego przez słup ognia. Pamięć otwiera na niepewność losu i zagadkę przetrwania ludu.
Czy jest też inna odpowiedź na pytanie o ryzyko wygodnictwa? Może codzienna modlitwa, cosobotnie czytanie i rozprawianie o Torze. Bardzo to jakoś trudne. Wiemy z Tory i naszego doświadczenia, że zło i zapomnienie, jeśli nie są jednym, to siebie potrzebują. ©
