Ucieczka Jakuba

Wtedy Jakub wezwał do siebie obie żony i objaśnił, jak podle postępował ich ojciec. Kazał im wybierać: albo pójdą za ojcem oszustem, albo z Bogiem, który stoi przy nim. Siostry, choć dotąd zaciekle rywalizowały o względy męża, powiedziały jednym głosem: idziemy, za tobą jest bogactwo, które nam i naszym potomkom przypadnie. O Bogu jakoś nie wspominały. Jakub na czele licznego klanu opuścił Haran bez słowa i bez pożegnań, a do tego Rachel ukradła ojcowskie idole, zwane też terafim (wedle historycznych przekazów służyły jako wyrocznie, chroniły domostwo i pomagały w przewidywaniu przyszłości). Powiadają, że zrobiła to, by Laban nie mógł z ich pomocą poznać zamiarów Jakuba. I że siadła na nich, co było – wedle komentatorów – znakiem najwyżej pogardy. Są jednak tacy, którzy uczą, że Rachel zwędziła bożki ojca, bo nie wierząc w ochronną siłę Boga Jedynego, bardziej liczyła na nie. Zresztą nie wyrzuciła ich po opuszczeniu ziem ojcowskich, zachowała je przy sobie. Sam Laban uchodził za wielkiego czarownika, a ziemia, na której mieszkał, uważana była za centrum magii i nauk okultystycznych.

Gdy Laban dowiedział się, że klan Jakuba umyka, we śnie usłyszał głos Boga ostrzegający go przed mówieniem i działaniem przeciw zięciowi. Raszi tak wyjaśnia owo zdarzenie: „Laban rzekł Jakubowi, mam dość sił, by ciebie zabić. Ten odpowiedział: Powiadasz, że masz dość siły? Więc przybliż się z twoimi ludźmi i spróbujcie unieść ten kamień!” (będzie on podstawą steli oddzielającej to, co Jakubowe, i to, co Labanowe). Nie mogli tego uczynić – i wtedy Jakub podniósł kamień i ustawił go jako znak rozdzielenia. Bóg, widać, odebrał im siły.

Dochodzi do konfrontacji Jakuba z Labanem. Jakub wypomina mu, że służył wiernie, że wzbogacił się uczciwie, że wypełniał dokładnie swoje obowiązki, wspomagany przez Boga Abrahama. Ten, który mu się objawił w Bet El, był przy nim przez te wszystkie lata. Laban nie znajduje dobrej odpowiedzi. Jakub uniezależnia się od teścia i przywódcy wielkiej rodziny. A gdy zbliża się do ziemi świętej, na przywitanie przybywają aniołowie. „Ujrzawszy ich, rzekł: »Jest to obóz Boży«”.

Historia Jakuba w domu Labana zaczęła się sennym obrazem drabiny, po której chodzili aniołowie. Teraz, na jawie, w pełni świadomości widzi on znowu anioły. W znanym midraszu pojawia się obraz dwóch zastępów anielskich: „jeden szedł za nim z Haranu do granic ziemi świętej, gdzie opiekę przejął nad nim drugi zastęp – aniołów Izraela. Każdy z zastępów liczył nie mniej niż sześćset tysięcy aniołów”. Pierwszy chronił przed Labanem, gotowym rzucić się w pościg, drugi przed Ezawem, szykującym się do wojny z Jakubem.

Miejsce, w którym owe dwa zastępy anielskie się spotkały, Jakub nazwał Machanaim, Podwójny Zastęp. XIX-wieczny rabin Hirsch powiada jednak, że to były dwa obozy, jeden anielski, drugi rodziny Jakuba. Pierwsi szukali ludzkiej wspólnoty, w której mogłaby zamieszkać Boska Obecność, drudzy pragnęli Boga ocalenia i obietnicy. Anioły z Bet El przemawiały – jak to wyjaśnia Zohar – we śnie do uciekiniera z domu rodzinnego, człowieka samotnego. Anioły, które go witały, zwracały się już na jawie do męża otoczonego żonami, dziećmi, sługami. Jakub powracał do ziemi rodzinnej jako świadomy swej siły przywódca klanu, który dał początek dwunastu plemionom Izraela.