Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
319 mln sztuk banknotów i prawie 800 mln monet obiegowych dostarczyli w 2013 r. ich producenci do NBP, by potem trafiły one do naszych portfeli.
Miliard sztuk monet rocznie – Monet obiegowych produkujemy, w zależności od roku, od 700 mln do 1,7 mld sztuk. Monet kolekcjonerskich od 1 mln do 3 mln sztuk – wylicza Agnieszka Malina z Mennicy Polskiej, gdzie powstają monety.
Wygląd polskich monet obiegowych zaprojektowały Stanisława Wątróbska-Frindt i Ewa Tyc-Karpińska. W portfelach dźwigamy przeróżne metale. Monety o nominałach 1, 2 i 5 gr wykonane są z mosiądzu manganowego; 10, 20 i 50 gr oraz 1 zł powstają z miedzioniklu, monety 2 i 5 zł tworzy się zaś z miedzioniklu (rdzeń monety 2 zł i pierścień monety 5 zł) oraz z brązalu (rdzeń monety 5 zł i pierścień monety 2 zł).
W ubiegłym roku niektóre monety nieco się zmieniły. NBP wprowadził do obiegu nowe wzory monet o nominałach 1, 2 i 5 gr. Został zaprojektowany nowy, wspólny wizerunek z godłem Polski.
Nowe zabezpieczenia banknotów Producentem wszystkich polskich banknotów jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. Od 1 stycznia 1995 r. oficjalnym środkiem płatniczym w Polsce są banknoty z serii „Władcy polscy” projektu Andrzeja Heidricha.
Chociaż wygląd banknotów może nam się wydawać bardzo znajomy, warto pamiętać, że od 7 kwietnia 2014 r. NBP rozpoczął stopniowe wprowadzanie do obiegu banknotów z nowymi zabezpieczeniami. Obok znaków wodnych i nitki zabezpieczającej kolejnymi zabezpieczeniami są m.in. tła antykseryczne (chroniące przed kopiowaniem i skanowaniem), wielokolorowe irysy (płynne przejścia kolorystyczne wzdłuż całego banknotu), recto-verso (obrazy składające się z dwóch idealnie dopasowanych do siebie części, które znajdują się na obu stronach banknotu), mikrodruk negatywowy i pozytywowy oraz różne specjalne farby, np. utajone, świecące w UV.
Ile kosztuje wyprodukowanie banknotu? To tajemnica banku centralnego.
– NBP nie upublicznia informacji o kosztach produkcji poszczególnych nominałów banknotów i monet – tłumaczy Przemysław Kuk z biura prasowego NBP. W sprawozdaniu NBP za 2013 r. można jednak znaleźć informację, że koszt emisji znaków pieniężnych przekroczył 268,7 mln zł.
Najdłużej „żyje” banknot o nominale 200 zł Gotówka do obiegu nie może trafić inaczej niż z NBP. Cykl obiegu pieniądza rozpoczyna sprzedaż gotówki przez NBP do banków, z których trafia ona dalej do klientów. Część gotówki pozostaje w obiegu, a część wraca (poprzez banki) do banku centralnego.
– Tu następuje jej przeliczenie, posortowanie i sprawdzenie autentyczności oraz recyrkulacja, czyli ponowne wprowadzenie na rynek banknotów i monet nadających się do obiegu. Natomiast banknoty i monety, które nie nadają się już do wprowadzenia w obieg z uwagi na ich zużycie, są z niego wycofane i fizycznie niszczone w NBP. Wycofywane znaki pieniężne są zastępowane nowymi banknotami i monetami – dodaje Przemysław Kuk.
Najszybciej zużywają się najniższe nominały. Czas „życia” banknotów od 10 do 50 zł wynosi od 2 do 3 lat. Najdłużej w obiegu krążą najwyższe nominały. Banknot 100 zł funkcjonuje w obiegu około 6 lat, natomiast 200 zł – 10 lat. Na koniec lutego liczba banknotów pozostających w obiegu ogółem wynosiła 1,53 mld sztuk.
Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety Narodowego Banku Polskiego można wymienić na nowe w kasie dowolnego banku działającego w Polsce. Banki zobowiązane są wymienić zniszczony banknot, jeśli więcej niż 45 proc. jego pierwotnej powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie jego nominału.
Warto pamiętać, że przy wymianie ważny jest stopień uszkodzenia. Banknot, który zachował od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni, zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej. Banknot, który zachował ponad 75 proc. powierzchni, a także banknot przerwany bądź poplamiony bank wymieni za jego pełną wartość nominalną. ©
Autorka jest dziennikarką portalu PolskieRadio.pl.
TEGO NIE WIEDZIAŁEŚ O POLSKIM ZŁOTYM
Kolekcjonerski banknot o nominale 20 zł z Józefem Piłsudskim to pierwszy w historii Polski banknot wydrukowany nie na papierze, lecz na podłożu polimerowym. To nowa technologia, zaledwie 14 wytwórni pieniędzy na świecie (w tym PWPW) jest w stanie wydrukować takie banknoty.
Projekt tego banknotu Andrzej Heidrich narysował na początku lat 90. Banknot pierwotnie miał mieć nominał 5 000 000 zł, ale ze względu na denominację nigdy nie pojawił się w obiegu. Po latach projekt został wykorzystany do produkcji kolekcjonerskiego banknotu o nominale 20 zł.
PWPW oprócz polskich banknotów drukuje też pieniądze dla innych państw. W ostatnich kilku latach w murach wytwórni przy ulicy Sanguszki w Warszawie drukowane były m.in. honduraskie lempiry, paragwajskie guarani czy też quetzale używane w Ekwadorze.
Już dwa miesiące pod odzyskaniu przez Polskę niepodległości premier Ignacy Jan Paderewski powołał do życia Polskie Zakłady Graficzne. Kilka miesięcy później mury zakładu opuścił pierwszy banknot o nominale 100 marek polskich. PZG zmieniły nazwę na PWPW w 1925 r.
Źródło: PWPW
