Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Dla naszego życia duchowego ożywcza jest świadomość, że wiara nie została raz na zawsze opisana i zamknięta okładkami katechizmu.
Józef Majewski, stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”, w tomie wydanym przez „Więź” zebrał swoje teologiczne eseje z kilku ostatnich lat (kilka rozdziałów to rozbudowane wersje tekstów znanych z „Tygodnika”). Ich lektura dowodzi, że wbrew pozorom w teologii wrze. To w Polsce mamy zaburzoną perspektywę, bo teologia służy u nas głównie popularyzacji nauczania magisterium Kościoła i od lat nie zadaje istotnych pytań. Nie chce „podejmować badań, wykraczających poza dotychczasowe status quo kościelnej świadomości, przynoszących nowe spojrzenia”, jak diagnozował w „Tygodniku” o. prof. Andrzej Napiórkowski.
Tytuł może mylić o tyle, że Majewski nie napisał poradnika o tym, jak wytrzymać w Kościele, w którym mnożą się doniesienia o przestępstwach pedofilskich duchowieństwa i w którym narasta opozycja niektórych kardynałów wobec papieża. Majewskiego interesuje wiara jako taka: zadaje pytania proste, a przez to najtrudniejsze. Co znaczy słowo „Ojciec” w ustach Chrystusa i czy „abba” to rzeczywiście „tatuś”, jak chce popularne duszpasterstwo (i papież Franciszek)? Czym jest kapłaństwo i dlaczego Kongregacja Nauki Wiary sięga do mizoginistycznych cytatów z Ojców Kościoła, żeby dowodzić, iż kobieta nie może go dostąpić? Czy Maryja przeżywała trudności w wierze? Dlaczego Kościół zabronił opisywać Ducha Świętego za pomocą wyobrażeń i metafor kobiecych, skoro hebrajskie „Ruah” jest rodzaju żeńskiego? Czy rozumiemy i bierzemy na serio Jezusowe stwierdzenie, że „ubogim głosi się Dobrą Nowinę?”. Czy znany nam kształt Kościoła powinniśmy przyjmować za ostateczny, z obecnym rozdziałem ról między księży i świeckich? Bo św. Paweł, jak pisze autor, „byłby zdumiony, gdyby w jego czasy trafił dzisiejszy kapłan, przekonujący, że w nim jednym i jedynym spotyka się większość posług i funkcji, że on sam i apostołuje, i pasterzuje, i naucza, i ewangelizuje, i rządzi, i kieruje”...
Polecamy: Teksty Józefa Majewskiego w "Tygodniku Powszechnym"
Majewski nie pozostawia złudzeń: każda odpowiedź na teologiczne pytanie, nawet osiągnięta dużym wysiłkiem i z pomocą najtęższych umysłów, to tylko zaślepka – trzeba szukać dalej. Bo to, co jesteśmy w stanie powiedzieć o Bogu, zawsze będzie niepełne, ograniczone kategoriami ludzkiego języka i kultury (a z tej zasady nie wyłamują się ani twórcy ksiąg biblijnych, ani autorzy kościelnej doktryny!). Czy ta niekończąca się podróż nie jest wobec tego bezcelowa? Nie, bo dla życia duchowego ożywcze jest zrozumienie, że wiara nie została raz na zawsze opisana i zamknięta okładkami katechizmu. Nigdy do tego nie dojdzie, bo Bóg jest nie do ogarnięcia – o czym zdają się zapominać obrońcy kościelnej ortodoksji i kustosze depozytu wiary.
Wiara w ujęciu proponowanym przez Majewskiego nie dostarczy rozwiązań codziennych dylematów, ani nawet punktów oparcia. Autor każe czytelnikowi nieustannie dociekać, podważać, dopytywać, szukać nowych interpretacji; nie pozwala przywiązywać się do słów czy sformułowań. Jego rozważania są przy tym czymś więcej niż intelektualną przygodą. Majewski nie pokazuje rejonów Kościoła, w których możemy się skryć przez złem „trudnych czasów”. Szuka miejsc, w których możemy się nasycić, napoić i iść dalej – mimo że absolutnie niczego nie możemy być w dalszej drodze pewni. Chyba że kolejnych pytań. ©℗
Józef Majewski, WIARA W TRUDNYCH CZASACH, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2019
