Na skróty (8-14 V)

W wieku 82 lat zmarł Jerzy Ficowski, poeta, tłumacz, wybitny badacz twórczości Brunona Schulza i kultury cygańskiej. Piszemy o nim w tym numerze "Tygodnika". W Moskwie zmarł Aleksander Zinowiew, filozof i prozaik, autor m.in. antyutopii "Przepastne wyżyny", której publikację na Zachodzie przypłacił utratą pracy, a następnie radzieckiego obywatelstwa; twórca pojęcia homo sovieticus.
 /
/

"Inteligencja gospodaruje w mitosferze. Gospodaruje w języku symboli, w kręgu metafor, w metajęzyku wytworzonym przez wysoką kulturę i historię. Kultywuje polskie związki z Europą, szczególnie ze »śródziemnomorzem«. Mity są czymś ogromnie ważnym. Cała oświeceniowa wiedza, cały racjonalizm, skądinąd cenne, są w gruncie rzeczy zupełnie nieprzydatne przy wyznaczaniu celów. Racjonalnie możemy do celów dochodzić, ale co jest dobre, co jest godziwe, co jest potrzebne, tego się racjonalnie ustalić nie da. O tym mówią nam mity i religie. Gospodarowanie w tej przestrzeni, używanie »słuchu do mitów« jest ogromnie ważnym zadaniem - mówi Piotr Wojciechowski w "Odrze", w dyskusji o stanie polskiej inteligencji. - Obok pojęcia mit jest jeszcze drugie, kluczowe dla identyfikacji inteligenta: krzywda. Inteligent rozpoznaje krzywdę, szuka jej źródeł i stara się jej zaradzić. Stąd całe olbrzymie przestrzenie inteligenckiej lewicowości, tej wrażliwości społecznej, jaka znajdowała upust w mrzonkach socjalistycznych i podobnych. Jest to związane z gospodarowaniem w przestrzeni takich wartości jak sprawiedliwość osobista, społeczna, historyczna, przebaczenie, zadośćuczynienie". Najnowszy numer wrocławskiego miesięcznika (5/2006) jest numerem jubileuszowym - "Odra" obchodzi 45-lecie istnienia. O wiersze, prozę, artykuły czy okolicznościowe wypowiedzi redakcja poprosiła laureatów przyznawanej przez pismo nagrody. Wśród autorów znaleźli się więc m.in. Janusz Degler (piszący o niedoszłym pojedynku między Witkacym i Karolem Stryjeńskim), Hanna Krall, Ryszard Kapuściński, Ludwik Flaszen, Ewa Lipska, Jacek Łukasiewicz, Karol Modzelewski, Włodzimierz Odojewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Andrzej Sosnowski... Zwraca uwagę wiersz Tadeusza Różewicza "Elegia" - kolejne ogniwo w jego poetyckim dialogu z Czesławem Miłoszem: "a co z nami? / co z naszymi sporami / przyjacielskimi / Ty zmarłeś więc nie pytasz / co ze mną? pewnie odrzucę starą / formę szatę / i z Orfeusza zmienię się / w łopatę". Na okładce: collage Wisławy Szymborskiej.
Po odwołaniu przez Radę Nadzorczą TVP Jana Dworaka nowym prezesem telewizji publicznej został Bronisław Wildstein. "Ta telewizja jest molochem i wydaje się też bardzo niesprawnym molochem. Regularnie przegrywa konkurencję ze stacjami komercyjnymi. Oczywiście można powiedzieć, że telewizja publiczna jest czymś innym, ma osławioną misję publiczną, a więc jej działanie nie sprowadza się wyłącznie do walki o oglądalność. Ale są dziedziny, które należą do tej misji i, niestety, telewizja na dzień dzisiejszy również w nich przegrywa. To przede wszystkim informacja i publicystyka" - mówi nowy prezes dla "Życia Warszawy".
Nagrodę im. Barbary N. Łopieńskiej za najlepszy wywiad prasowy w roku 2005 otrzymała Anna Żebrowska, autorka rozmowy z Tadeuszem Różewiczem opublikowanej w "Dużym Formacie" "Gazety Wyborczej" w grudniu 2005.
18 maja rozpoczynają się 51. Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie. Gościem honorowym Targów będą Niemcy, wśród zaproszonych pisarzy są m.in. Günter Grass i Hans Magnus Enzensberger.
17 maja rozpoczyna się 59. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes. W konkursie prezentowane będą m.in. nowe filmy Pedro Almodóvara, Sofii Coppoli, Akiego Kaurismäkiego i Nanniego Morettiego.
W dniach 17-21 maja odbędzie się w Gdyni I Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych "R@port". W programie m.in. "Made in Poland" Przemysława Wojcieszka (Teatr im. Heleny Modrzejewskiej z Legnicy), "Wałęsa" Pawła Demirskiego (Teatr Wybrzeże), "Dotyk" Marka Modzelewskiego (Garaż Poffszechny z Warszawy) oraz "Absynt" Magdy Fertacz i "Tiramisu" Joanny Owsianko (Laboratorium Dramatu z Warszawy).
Noc z 19 na 20 maja to tzw. Noc Muzeów, gdy liczne placówki muzealne, także w Polsce, czynne są do późnych godzin, organizują specjalne pokazy i wykłady.
Polski Instytut Sztuki Filmowej po raz pierwszy rozdysponował fundusze wspierające polską kinematografię - blisko 30 mln złotych. Najwięcej,

6 mln złotych, otrzymał projekt Andrzeja Wajdy "Post mortem. Opowieść katyńska". Pozostałe dofinansowane filmy fabularne to m.in. Volkera Schlöndorffa "Strajk-Bohaterka Gdańska" (obraz oparty na biografii Anny Walentynowicz), "Nightwatching" Petera Greenawaya (koprodukcja z TVP), Dariusza Jabłońskiego "Opowieści galicyjskie" wg prozy Andrzeja Stasiuka, "Las" Piotra Dumały, "Sztuczki" Andrzeja Jakimowskiego, "Krzyż" Magdaleny Piekorz oraz "Pora" Doroty Kędzierzawskiej.
W warszawskiej Zachęcie trwa wystawa "Teatr niemożliwy", pokaz prac Tadeusza Kantora oraz Pawła Althamera, Katarzyny Kozyry, Roberta Kuśmirowskiego i Artura Żmijewskiego. "Może w prowokacyjnym wykorzystaniu wątków religijnych przez Kantora jest początek sztuki współczesnych niepokornych? Zarówno woskowych figur Althamera, jak i »Piramidy zwierząt« Kozyry?" - pyta Dorota Jarecka.

W Instytucie Włoskim w Krakowie otwarto wystawę pasteli i rycin Grzegorza Bednarskiego inspirowanych Dantejskim "Piekłem".
"Cóż jest istotą - kwintesencją tej idei? Istotą tą jest biologistyczna interpretacja chrześcijaństwa. W interpretacji tej Jezus z Nazaretu i Maria Magdalena jako małżeństwo dają początek dynastii Jezusowej - ich potomkowie i potomkowie ich potomków tworzą linię genealogiczną istniejącą do dziś. W tej interpretacji Jezus Chrystus nie zmartwychwstał: uśpiony Jezus zostaje zdjęty z Krzyża, a wieść o Zmartwychwstaniu jest tylko zasłoną dymną jego dalszej egzystencji fizycznej (a przecież zgodnie ze słowami

św. Pawła, jeśli nie ma Zmartwychwstania, to nie ma chrześcijaństwa). Drugim elementem istoty tej idei jest reinterpretacja Świętego Graala w podobnym duchu biologistycznym (...). Wreszcie, elementem trzecim jest pseudoezoteryczne stowarzyszenie tajemne Prieure de Sion, protektor i strażnik dynastii Jezusowej planujący przyszłe rządy jej kolejnego przedstawiciela nad światem - o intelektualnym zapleczu bestselleru Dana Browna "Kod Leonarda da Vinci", którego ekranizacja wchodzi właśnie do kin, pisze w "Kinie" Jerzy Prokopiuk. - Idea świętego małżeństwa Jezusa z Nazaretu i Marii Magdaleny łącznie z rehabilitacją żeńskiego wątku religijnego w chrześcijaństwie - idea, która ze zrozumiałych względów spotkała się z życzliwym przyjęciem w pewnych kręgach ruchu feministycznego - jest niewątpliwie jasną stroną rewelacji przekazanej przez Przeorat Syjonu. Trzeba ją ocenić pozytywnie jako przejaw uzupełnienia patriarchalnego charakteru naszej kultury i chrześcijaństwa - wątkiem matriarchalnym. Ale zupełnie inaczej przedstawia się sprawa z biologistycznym pseudochrześcijaństwem - czy raczej: rejudaizującym chrześcijaństwo politycznym mesjanizmem jezucentrycznym. W tym wypadku z punktu widzenia chrześcijaństwa ezoterycznego (gnostycznego), który jest mi bliski - muszę powiedzieć, że mamy do czynienia z materialistyczną deprecjacją i zafałszowaniem istoty chrześcijaństwa, jaką jest Przemiana Człowieka (Zbawienie) przez Życie - Śmierć - Zmartwychwstanie". Por. też rozmowę ze Zbigniewem Mikołejką w tym numerze "TP".
Telewizja publiczna w czasie pielgrzymki papieża Benedykta XVI nie będzie emitować reklam zawierających erotyzm i przemoc. "Na cenzurowanym" mają znaleźć się reklamy m.in. piwa, bielizny, środków antykoncepcyjnych, podpasek higienicznych oraz... materiałów wybuchowych.
(af)

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 21/2006

Podobne artykuły

Obraz tygodnia
"Kiedy pada pytanie, co z kina Kieślowskiego pozosta­ło dzisiaj, mam odczucie, że jego postać i dzie­ło nie przestają drażnić, głównie chyba w śro­dowisku polskiego kina. Proponowałbym więc, żeby zo­stawić psychologiczne urazy i kompleksy, i dostrzec ogromną aktualność, nowocze­sność i piękno jego filmów. Ale może to, co najważniejsze - dostrzec ten potężny ładunek empatii... Wtedy może zaczniemy szczerze roz­mawiać, czego brakuje we współczesnej sztu­ce, a co jest w jego twórczości. Czasem spoty­kając się z interpretacją jego twórczości, łapię się za głowę: jakich strun on do­tykał! Równie często w tych tekstach zamiast opisu jego dzieła widzę jakąś psychodramę, autoanalizę, jakiś psychologiczny opis nie tyle tego, co jest na ekranie, ile problemów, z któ­rymi boryka się autor. Być może szczerość jego filmów, ich siła powodu­je, iż chciałoby się go zamknąć i otworzyć za 20 lat, bo byłoby łatwiej. Nie przeszkadzałyby pytania, które stawiał, tematy, które podej­mował, talent i pracowitość oraz uczciwość, które ewidentnie z jego utworów emanują - mówi Krzysztof Piesiewicz w dyskusji na temat filmów Krzysztofa Kieślowskiego ("Kino" nr 1/2006). - Być może te pojawiające się w Polsce głosy, że jego kino jest anachroniczne, to próba powiedzenia: dosyć z tym facetem, wystarczy! Chciałoby się go przeskoczyć i pójść dalej. My­ślę jednak, że w takim stanie emocji to się nie uda: nie zrobi się nic na jego miarę". Redakcyjną rozmową z udziałem także Natalii Korynckiej-Gruz, Katarzyny Taras, Konrada J. Zarębskiego i Stanisława Zawiślińskiego "Kino" inauguruje Rok Kieślowskiego, w którym obchodzić będziemy 10-lecie śmierci reżysera. Styczniowy numer miesięcznika ukazał się w odnowionej szacie graficznej. Znajdziemy w nim m.in. szkic Piotra Wojciechowskiego o "Harrym Potterze" oraz rozmowę z Agnieszką Odorowicz.
W wieku 88 lat zmarła Birgit Nilsson, wybitna szwedzka śpiewaczka operowa, legendarna odtwórczyni ról wagnerowskich, m.in. Brunhildy w "Pierścieniu Nibelunga" i Izoldy w "Tristanie i Izoldzie".
Paszporty "Polityki" otrzymali w tym roku: Rafał Blechacz (muzyka), Jan Klata (teatr), Robert Kuśmirowski (sztuki piękne), Marek Krajewski (literatura), Przemysław Wojcieszek (film), zespół Skalpel (estrada) oraz Paweł Dunin-Wąsowicz (kreator kultury).
W warszawskim Muzeum Narodowym trwa wielka monograficzna wystawa Józefa Pankiewicza, prezentująca ponad 500 dzieł artysty, którego 140. rocznica urodzin przypada w tym roku. "Trzeba chodzić po tej wystawie z pełną świadomością swoistości tego zjawiska, symptomatycznego dla polskiej sztuki, rzadko radykalnej, rzadko przecierającej szlaki całkiem nowe. Ale trzeba je docenić" - pisze Dorota Jarecka. Obok - recenzja Bogusława Deptuły.