Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jego syn Franciszek Lieder urodził się w 1791 r. w Biesowie, uczęszczał do gimnazjum w Reszlu, ale, przypuszczalnie w obawie przed wcieleniem do pruskiego wojska, w 1808 r. uciekł do Księstwa Warszawskiego. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i Warszawskim, następnie w różnych gimnazjach warszawskich uczył łaciny, niemieckiego, matematyki i fizyki. Wydał dla polskich uczniów dwie gramatyki języka niemieckiego. Utrzymywał kontakty m.in. z Samuelem Bogumiłem Linde oraz Walentym Skorochodem-Majewskim, założycielem Archiwum Ogólnego Krajowego. Bezskutecznie starał się o nadanie mu polskiego szlachectwa. Ożenił się w 1819 r. z Polką, Apolonią Michalską, warszawianką. Pisał Wiktor Gomulicki (junior), że był on “w przyjacielskich stosunkach z całą ówczesną Warszawą, pedagogiczną i naukową". Właśnie wówczas, w warszawskim środowisku zasymilował się i poczuł Polakiem. Cenił Krasickiego i Karpińskiego. Zmarł w 1867 r. Pozostawił w rękopisie wspomnienia z warmińskiego dzieciństwa i wczesnej młodości z przełomu XVIII-XIX wieku (wydane przez olsztyńskie “Pojezierze" w 1986 r.). Są to pierwsze wspomnienia polskie o Warmii. Właśnie Franciszek Lieder należy do prekursorów rzeczywistego pojęcia “polska Warmia", które przeciwstawia północnej “niemieckiej Warmii".
Jego dzieci uważały się za Polaków. Pozostawił im jednak poczucie warmińskości, skoro syn Jan Henryk opublikował w 1861 r. obrazek literacki “Pamiątka z Czerniakowa" pod pseudonimem “Warmiński". Jak podaje Maria Podraza-Kwiatkowska, także Wacław Rolicz-Lieder pamiętał o warmińskim pochodzeniu.
JANUSZ JASIŃSKI (Olsztyn)
