Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Magdalena Grochowska – z jej biografii Redaktora zaczerpnąłem te cytaty – przypomina, że „Kulturze” przypisywano wręcz antyreligijną i antykościelną fobię. Giedroyc sceptycznie przyglądał się też zbliżeniu między laicką opozycją a kręgami katolickimi, nie uważał, by pontyfikat Jana Pawła II nie podlegał krytycznemu osądowi, a w latach 90. coraz bardziej niepokoiło go zaangażowanie Kościoła w politykę.
Teraz antologię artykułów z „Kultury” na temat Kościoła przygotował dominikanin, duszpasterz z doświadczeniem pracy w Pradze, społecznik i przyjaciel wielu z nas. „Nie przedstawiam żadnej uporządkowanej recepcji poglądów redakcji czy też autorów na temat chrześcijaństwa” – pisze w posłowiu. Tłumaczy, że starał się wybierać teksty wciąż żywe, brzmiące aktualnie, przypominające o wartościach takich jak wielokulturowość, pluralizm religijny, antynacjonalizm, o potrzebie krytycyzmu jako niezbędnego składnika formacji inteligenta, także wierzącego. Ułożył je chronologicznie, wydzielając tylko „dominikalia”, teksty zakonnych współbraci – Innocentego Bocheńskiego, Aleksandra Hauke-Ligowskiego, Ludwika Wiśniewskiego i Juliana Wiśniewskiego.
Osobisty charakter tej antologii widać choćby po tym, że nie ma w niej ani jednego artykułu Dominika Morawskiego, przez szereg lat watykańskiego korespondenta „Kultury”. Są za to Czesław Miłosz, Józef Czapski, Leszek Kołakowski, Juliusz Mieroszewski, Leopold Unger, Stanisław Barańczak, a także nasz „Tygodnikowy” autor Tadeusz Chrzanowski, który publikował u Giedroycia jako Tymoteusz Klempski. Jest niezwykły dokument – omówienie (przez Michała Chmielowca) ankiety czytelniczej ogłoszonej w związku z Soborem Watykańskim II i komentarze do niej autorstwa Józefa Mackiewicza, Miłosza i Czapskiego. Są relacje o powojennej tragedii Kościoła greckokatolickiego i metropolicie Andrzeju Szeptyckim, rozmowy z o. Danielem Rufeisenem i z o. Leonardem Boffem, jednym z twórców teologii wyzwolenia. Pielgrzymkowy reportaż Ewy Berberyusz. No i wybór publicystyki Antoniego Pospieszalskiego (1912–2008), człowieka wiary żarliwej i jednocześnie bardzo krytycznej. Polecam lekturę – i tylko drobną mam pretensję: piękny szkic Kołakowskiego o Jerzym Turowiczu powstał po śmierci twórcy „Tygodnika”, nie mógł się więc ukazać w roku 1993... ©℗
„Kościół na łamach paryskiej »Kultury« w latach 1946-2000”, wybór, opracowanie i posłowie Tomasz Dostatni OP, Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki, Paryż–Kraków 2015, ss. 426.
