Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Już na wstępie Księgi pisał, że pokolenia przychodzą, pokolenia przemijają, a ziemia trwa nieporuszona: „To, co było, będzie, a to, co się działo, będzie się działo i nie ma nic nowego pod słońcem. Dzieje się coś, o czym mówimy: patrz, to jest nowe, lecz to już się zdarzyło w czasach, które były przed nami” (Koh 1, 9-10; wszystkie tłumaczenia z oryginału – Anna Kamieńska). Czas jest wpisany w krąg, powtarza się i donikąd nie prowadzi. Jest w tym nakaz, porządek. Nasz świat nie jest chaosem. Wiemy, czym się rządzi czas, i wiemy, gdzie jesteśmy. Niewiele zostaje na poczucie wyjątkowości, oryginalności. Nie ma tu miejsca na niepowtarzalność. Wszelkie pretensje o to, że ktoś w swoim mniemaniu czyni coś nowego, można tylko łagodnie wyśmiać. A mimo to się trudzimy, nie popadamy w rozpacz.
Czas, który uczy nas, by pamiętać o „nic nowego pod słońcem”, nie prowadzi do żadnego celu. Nie kończy. Nie znajduje spełnienia w mesjańskich obrazach. Nie ma wiele wspólnego z czasem opisanym w Księdze Rodzaju czy w księgach prorockich. Jest jeszcze inne, równoległe doświadczenie czasu. On nami rządzi, determinuje nasze życie. Kohelet powraca do tej wizji nieustannie. Na wszystko jest właściwy czas.
„Wszystko ma swój czas i jest pora wszystkiemu pod niebem: / Czas rodzenia i czas umierania, / czas sadzenia i czas wycinania tego, co zasadzone. / Czas zabijania i czas leczenia, / czas burzenia i czas budowania. / Czas płaczu i czas śmiechu, / czas opłakiwania i czas skakania. / Czas rozrzucania kamieni i czas zbierania kamieni, / czas obejmowania i czas oddalania się od obejmowania” (3, 1-5). Czyż nie jest to w swej prostocie i mocy przepiękny fragment poematu? Za tymi słowami nie idzie pocieszenie, bo jakże często człowiek rozumie, że jego trud okazuje się bezużyteczny: „Obróciłem się i ujrzałem, że nie powodzi się w biegu prędkim ani bohaterom na wojnie, że mędrcom brak chleba, a mądrzy nie są bogaci, a rozumni nie mają wdzięku, bo wszystkim rządzi czas i przypadek. Bo nie będzie znał człowiek nawet swego czasu...” (9, 11-12).
Nie sposób przeciwstawić się tajemniczym dekretom. Człowiek jest im całkowicie podległy. Nie sposób dyskutować ze swoim przeznaczeniem. Kto o nim stanowi? Sam Bóg. To On uczynił nie tylko dni radości i powodzenia, ale też dni żałoby i cierpienia. „Stwierdziłem, że wszystko, cokolwiek uczynił Bóg, będzie trwać na wieki, a człowiek nie może do tego dodać ani nic ująć, a Bóg uczynił to wszystko dla bojaźni Bożej” (3, 14). Dużo w naszym życiu dzieje się na opak. Często nic z naszych planów nie wychodzi. A o tym decyduje wolne działanie Boga. Jakże trudna to lekcja, wymagająca pokory i wewnętrznego spokoju. Stać na nie tylko samotnego mędrca. ©
