Imiona

29.01.2023

Czyta się kilka minut

Zabawni są ci Żydzi – poświęcili cały traktat Talmudu jajku” – uśmiechnął się dobrotliwie znajomek. Przywykliśmy do nadawania dziełom tytułów, które są próbą uchwycenia esencji ich treści, więc nawet nam przez myśl nie przejdzie, że można postąpić inaczej. Tymczasem można: w starożytności Żydzi niejednokrotnie nazywali całość i części swoich pism ich pierwszym znaczącym słowem. Traktat „Bejca” (hebr. jajko) otwiera kwestia jajka złożonego przez kurę w szabat – czy można je od razu zjeść, czy wstrzymać się z konsumpcją? To zaledwie ułamek zawartości. Roztrząsa się tu kwestie świąteczne: z czego można w tym czasie korzystać? Jak wówczas przygotować jedzenie? Które czynności są w święta dozwolone?

Również hebrajskie nazwy pięciu ksiąg Mojżesza to ich pierwsze znaczące słowa. Księga Wyjścia (nazwy polskie są tłumaczeniami nazw łacińskich; tu Exodus) to Szemot (hebr. imiona). „A oto są imiona synów Izraela, którzy przybyli do Egiptu (…): Ruben, Szymon, Lewi i Jehuda, Isachar, Zabulon i Beniamin, Dan i Naftali, Gad i Aszer. Wszystkich osób, które wyszły z lędźwi Jakuba, było siedemdziesiąt dusz, a Józef znajdował się w Egipcie” (Wj 1, 1-5). W jednym z końcowych rozdziałów Księgi Rodzaju (łac. Genesis, hebr. Bereszit, co w przybliżeniu znaczy „na początku”) napotykamy na podobną listę przybyłych do Egiptu Izraelitów, wzbogaconą jeszcze o wnuków, a akcydentalnie również o wnuczki Jakuba, wraz z sumami cząstkowymi, dającymi łącznie okrągłe siedemdziesiąt (zob. Rdz 46, 8-27).

Komentator wszech czasów cytuje nam proroka Izajasza: „On, który wywiódł w liczbie zastępy ich, który wszystkie po imieniu wyzywa” (Iz 40, 26; Cylkow), i wyjaśnia, że choć Najwyższy policzył ich już za życia, liczy ich też, gdy umierają, by w ten sposób wyrazić swą miłość do nich. Są bowiem jak gwiazdy, które „wywodzi” i wprowadza wedle liczby i imienia. To ostatnie stwierdzenie przywodzi mi na myśl kolekcję szklanych kulek, którą mogłam pochwalić się w dzieciństwie. Wiedziałam, ile ich w sumie jest, ale zarazem „znałam” każdą kulkę oddzielnie. Żadne dwie nie były identyczne, więc każda na swój sposób wyjątkowa. Pieczołowicie wyjmowałam te swoje skarby ze skrzyneczki, by się nimi napawać – to uczucie znane nie tylko dzieciom, ale i dorosłym kolekcjonerom. Dla Przedwiecznego Dzieci Izraela w Egipcie były ważne jako grupa – trzeba więc odnotować fakt, że zstąpiły tutaj jako zalążek narodu w liczbie siedemdziesięciu osób, nim zaczęły się mnożyć nieomal w postępie geometrycznym (zob. Wj 1, 7). Zarazem każde z nich było niepowtarzalną jednostką, co podkreśla wymienienie każdej osoby z imienia. Pan wspomni na nich i ich potomstwo, i położy kres egipskiej oraz każdej następnej niewoli. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Jest rabinką. Absolwentka Wydziału Hebraistyki UW, uczyła hebrajskiego m. in. na UW, w WLH im. J. Kuronia i na UMCS-ie w Lublinie, a obecnie w warszawskim Liceum im. Zuzanny Ginczanki. Wydała 2 książki: polsko-hebrajski modlitewnik dla dzieci oraz wzbogacony… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 6/2023