Droga mistyczna

Mojżesz nieustannie powtarzał w swoich mowach niemal te same słowa: Miłujcie i lękajcie się Pana, Boga waszego, słuchajcie Jego głosu, chodźcie wszystkimi Jego drogami i trwajcie przy Nim.

29.08.2016

Czyta się kilka minut

​Jest to zapisana w skrócie cała droga mistyczna opisywana przez kolejne pokolenia żydowskich mistyków. Pierwsze: miłujcie i lękajcie się, czyli wyzwólcie się od zmysłowych nawyków, słuchajcie – stańcie wobec wyzwań i przepaści duchowych zmagań, trwajcie, zjednoczcie się ze swoim Stwórcą. Mówią o tym kolejne księgi: Eklezjastes, Psalmy i Pieśń nad Pieśniami. Wyśmienity filozof chasydzki wyłożył tę samą myśl po swojemu: „Człowiek w istocie powinien oddzielić swoje ego od swojego ciała, by przejść przez wszystkie światy w jedności z Bogiem, aż zaniknie całkowicie w bezcielesnym świecie”. Szneur Zalman, założyciel Chabadu, nazwał ów proces znoszeniem niespokojnego, zwykle pragnącego ja. Ale ów proces opuszczania czy pozbywania się swojego ego dokonuje się na tej ziemi, w środku życia, w czasie zdobywania ziemi obiecanej, na wygnaniu czy w czasie wojen. Jest w tym zawarte połączenie tego, co ziemskie, z tym, co duchowe. Wezwanie do mistycznej drogi dokonuje się na rynku, w miejscu pracy, w codziennym trudzie. Nie ma mowy o tym, by zamknąć się w klasztorze, praktykować zen. Trzeba żyć tutaj, jak inni ludzie, pośród swej wspólnoty.

Mojżesz swoje mowy kieruje do konkretnych osób i do całego ludu. Wie, że objawienie na Synaju nie było adresowane tylko do jednej, nawet najwybitniejszej osoby, ale do wspólnoty. A ta nie składa się z aniołów. Nie spełnia się, wyłącznie składając pokłony swemu Bogu. Musimy jeść, zdobywać żywność, produkować, chować dzieci, kochać się i uczyć. Jesteśmy gdzieś między – między tym, co skończone, a tym, co wieczne. Źle się dzieje, gdy owo napięcie zostaje zerwane, gdy punkt ciężkości przesuwa się na jeden z tych biegunów. Gdy oczekuje się od wspólnoty, by wyłącznie żyła Bogiem.

Tak zaczął się ruch fałszywego mesjasza Sabataja Cwi. Zdołał w porywach swego religijnego natchnienia porwać za sobą tysiące ludzi, wykorzeniając ich z naturalnych siedzib, z miast w części Europy oraz na Bliskim Wschodzie. Poszli za nim uniesieni religijną gorączką, by wrócić do swoich domów bez grosza, bez perspektyw i bez wiary. Sabataj Cwi wiódł ich ku apostazji. To była wielka klęska w historii narodu i wydawało się, że razem z nim zostanie zerwana więź z żydowskim mistycyzmem. Nic takiego się jednak nie stało. Wiek później na Podolu rozkwitł ruch chasydzki. Trwa do dzisiaj. W Jerozolimie w co poniektórych sklepach i domach wiszą portrety ulubionych cadyków. Im składa się hołdy i im powierza swoje mienie. To mało żydowski sposób oddawania czci osobom, nawet duchowym przywódcom. Ma to coś z kłaniania się drewnianym bałwanom.

Mojżesz uczy: macie trwać przy Nim, ale w drogę powinniście wziąć ze sobą nie tylko siebie, ale też swoich bliskich i całą wspólnotę. Mistyczna droga nie jest obok, przeciw, ale w życiu społecznym. Oczywiście mistycy byli często traktowani z dystansem. Tradycja ta była skrywana, jej szyfry coraz trudniejsze od odczytania. Przechodziła z ust do ust, od nauczyciela do ucznia i dopiero w średniowiecznej Hiszpanii zaczęła być zapisywana. Zawsze wiązała się jednak i zaczynała od znajomości Tory, a Tora należy do całego narodu i jej rozwój, kolejne odczytania są już częścią wspólnej historii. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 36/2016