Gdy pod koniec kwietnia 1945 r. zostałem wyzwolony przez jednostki armii amerykańskiej z hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Kaufering w Bawarii, i gdy po kilku dniach byłem już w stanie o własnych siłach udać się do pobliskiego miasta Augsburg, w oczy rzucały się porozklejane na murach zarządzenia władz wojskowych (podpisane przez gen. Eisenhowera, dowódcę wojsk alianckich w Europie), które regulowały rozmaite sprawy związane z życiem codziennym.

Po kilku tygodniach, w ramach "wędrówki ludów" obejmującej miliony ludzi, ruszyłem w pieszą wyprawę na wschód, do rodzinnej Łodzi. Niemcy podzielono już na strefy okupacyjne. Pierwszym dużym miastem w sowieckiej strefie było Chemnitz. Tu mury zaklejone były plakatami z aforyzmem podpisanym przez Stalina: "Hitlerzy przychodzą i odchodzą, ale naród niemiecki pozostaje na wieczność". Tam afisze z zarządzeniami...