Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jako pierwszy informację o inicjatywie KNW podał watykanista John R. Allen z amerykańskiego tygodnika "National Catholic Reporter", powołując się na źródła anonimowe. Kongregacja - napisał - w 2005 r. wzięła pod lupę książkę ks. Phana "Być religijnym międzyreligijnie. Dialog międzyreligijny w czasach postmodernizmu z perspektyw azjatyckich" (2004).
Peter Phan (64 l.) urodził się w Wietnamie. W 1975 r. uciekł z ojczyzny i osiadł w USA, gdzie został kapłanem diecezji Dallas. Od 2003 r. jest profesorem teologii na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie i wykładowcą Wschodnioazjatyckiego Instytutu Pastoralnego w Manili (Filipiny). W latach 2001-2002 był prezesem Katolickiego Towarzystwa Teologicznego Ameryki. Napisał 12 książek; jedna z nich, "Responses to 101 Questions on Death and Eternal Life", została przetłumaczona na kilka języków, w tym na polski jako "Śmierć i życie wieczne" (1999 r., Wydawnictwo Księży Marianów). W minione wakacje ks. Phan - jak powiedział "TP" - kupił ją sobie podczas wizyty w Polsce.
Działania równoległe do watykańskich podjęła wobec ks. Phana Komisja Doktrynalna amerykańskiego episkopatu. Zarzuciła mu - jak miał napisać w liście do teologa abp Angelo Amato, sekretarz KNW - że w swojej pracy prezentuje poglądy niedające się pogodzić z kilkoma punktami doktryny Kościoła, wyłożonymi w Deklaracji "Dominus Iesus" z 2000 r. Zarzuty dotyczą treści trzech doktryn: o Chrystusie jako jedynym i powszechnym Zbawicielu świata; o roli Kościoła w zbawieniu i o zbawczej wartość religii niechrześcijańskich.
W rozmowie z "Tygodnikiem" ks. Phan powiedział: - Nie potwierdzam ani nie zaprzeczam doniesieniom "National Catholic Reporter".
Fakt, że KNW i amerykański episkopat badają ortodoksyjność jego poglądów, potwierdzili natomiast s. Mary Ann Walsh, rzeczniczka amerykańskiego episkopatu, i o. Thomas Weinandy, kapucyn, dyrektor wykonawczy Sekretariatu ds. Doktryny i Praktyk Pastoralnych w tymże episkopacie. - Rozmowy biskupów z ks. Phanem trwają - powiedziała s. Walsh.
W ostatniej dekadzie KNW wielokrotnie krytykowała poglądy teologów zajmujących się relacją chrześcijaństwo-inne religie. Byli to przede wszystkim teologowie azjatyccy: Aloysius Pieris (ostrzeżenie), Raimundo Panikkar (ostrzeżenie), Tissa Balasuriya (ekskomunikowany, ale powrócił do Kościoła), Anthony de Mello (pośmiertne potępienie niektórych poglądów), Jacques Dupuis (zarzut niejednoznaczności). Phan w tym gronie uchodzi za teologa zgoła umiarkowanego.
Najogólniej rzecz ujmując, wszyscy oni mówią o pozytywnym zbawczym znaczeniu innych religii: tym samym w jakiś sposób relatywizują zbawczą wyjątkowość Kościoła. Utrzymują prawdę o zbawczej wyjątkowości Chrystusa, ale dopuszczają możliwość innych pośredników zbawienia. Widzą autentyczne objawienie w innych religiach czy też twierdzą, że misje w Azji, kontynencie wieloreligijnym, z niewielką "kroplą" chrześcijaństwa (3 proc.), winny mieć kształt nie tyle przepowiadania, ile dialogu międzyreligijnego.
Trzeba zgodzić się z Johnem R. Allenem, że zagadnienia relacji chrześcijaństwa do innych tradycji religijnych, zbawczej jedyności Chrystusa i zbawczej wyjątkowości Kościoła to sprawy, które w ostatnich latach szczególnie "leżą na sercu" KNW - ale i Benedykta XVI. Kard. Ratzinger jako prefekt Kongregacji nie ukrywał, że największe zagrożenie dla doktryny Kościoła nadchodzi ze strony postmodernizmu i - właśnie - teologii azjatyckich o podstawach relatywistycznych. W komentarzu do Deklaracji "Dominus Iesus" stwierdził: "Dezintegracja chrystologii, a więc także eklezjologii, (...) staje się (...) logiczną konsekwencją takiej relatywistycznej filozofii, stanowiącej - paradoksalnie - podłoże zarówno myśli postmetafizycznej Zachodu, jak i teologii negatywnej Azji". Charakterystyczne, że zwykle w obronie wspomnianych podejrzanych teologów występowali biskupi Azji. Nie od dziś zresztą wiadomo o napięciach między wieloma biskupami tego kontynentu a Kongregacją w sprawie stosunku chrześcijaństwa do innych religii.
W styczniu katolicki amerykański dwutygodnik "Commonweal" zamieścił artykuł ks. Petera Phana na temat relacji między chrześcijaństwem i innymi religiami. Teolog napisał w nim, że tylko cierpliwy dialog międzyreligijny umożliwi "wzajemne zrozumienie, korektę i wzbogacenie zarówno po stronie chrześcijan, jak i nie-chrześcijan. (...) Nawet jeśli Chrystus wciela pełnię Bożego objawienia, to kościelne rozumienie tego objawienia pozostaje niedoskonałe, a jego praktyka, w związku z tym, częściowa, czasami wręcz grzeszna".
Korzystałem m.in. z "Commonweal", CNS, NCR, "Washington Post".