Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Przyznawana od 2003 r. nagroda Fundacji Deutsche Bank ma wspierać młodych polskich twórców i często bywa porównywana z brytyjską Turner Prize. "Spojrzenia" mają promować młodą sztukę, skupić na niej uwagę widzów i mediów. Dotychczas otrzymali ją Elżbieta Jabłońska, Maciej Kurak i Janek Simon, a wśród nominowanych byli m.in. Paweł Althamer, Cezary Bodzianowski, Michał Budny, Rafał Jakubowicz, Robert Kuśmirowski, Paulina Ołowska i Monika Sosnowska. Z dokonanych wyborów wyłania się ciekawy obraz współczesnej sztuki, a nagroda wpisała się w pejzaż życia artystycznego. Więcej wątpliwości może wzbudzać jej promocyjna skuteczność.
Na wystawie w Zachęcie dominuje sztuka wideo; z tej jednorodności wyłamuje się jedynie Olaf Brzeski, który pokazał szklane gabloty ekspozycyjne. Znalazły się w nich stare, metalowe sztaby wyeksponowane niczym cenne, minimalistyczne rzeźby. Artysta przemienił je w galeryjne obiekty. Jedna z gablot leży przewrócona na schodach. Szkło popękało, mebel jest mocno uszkodzony. To już tylko destrukt, ale być może bardziej atrakcyjny dzięki swej podejrzanej malowniczości.
"Ukończono" Wojciecha Bąkowskiego i Anny Molskiej to zapis działań na terenie opustoszałego lotniska. Grupa jednakowo ubranych mężczyzn porusza się w dziwnych wózkach-fotelach po wielkim, białym kręgu namalowanym na pasie startowym. Ich wysiłkom towarzyszy nagranie Bąkowskiego. Podobnie jak w jego "filmach mówionych", to zlepy słów, przypadkowych skojarzeń, urwanych znaczeń. Tekst "kieruje" ruchem, a jednocześnie jest komentarzem do tego, co możemy oglądać na ekranie. Spotkanie tych dwojga artystów jest szczególnie ciekawe. Często wskazywano odmienność ich postaw. Molska na początku tego roku pokazywała pracę "Tkacze", w której fragmenty dramatu Hauptmanna recytowali bezrobotni górnicy, tymczasem Bąkowski wręcz epatował swoim niezainteresowaniem sprawami społecznymi czy politycznymi. "Spojrzenia" pokazują, jak etykietki potrafią być zawodne.
Z kolei Bogna Burska sięga do prac innych. Przy pomocy techniki footage’u - montażu fragmentów cudzych filmów - tworzy własne opowieści. Wybiera klasykę kina, dzieła popularne, masowe, ale też filmy wybitnych reżyserów. W Zachęcie można oglądać prace z cyklu "Gra z przemieszczającymi się zwierciadłami". W "Bóg jest próżny" artystka wybrała fragmenty z powtarzającym się motywem lustra, odbicia, refleksu, zaś bohaterem "Gwiazdy" jest Al Pacino. W "12:30" poszczególne ujęcia zmontowano koliście i obraz zaczerpnięty z bardzo różnych filmów - jest tu "Śmierć w Wenecji" Viscontiego, "Lisbon Story" Wendersa i "Batman" Nolana - uległ daleko idącym zniekształceniom. Burska nadaje znanym dziełom nowe znaczenia, ale też ujawnia klisze i gry, jakie twórcy kina prowadzą z widzem.
Recyklingu dokonał także Wojtek Doroszuk. "Special Features" stworzył ze skrawków, scen czy ujęć niewykorzystanych w swoich wcześniejszych pracach. Możemy zobaczyć to, co przez artystę zostało odrzucone, domyślać się powodów dokonanych wyborów. Natomiast "Villa zauroczonych" Anny Konik to efektowna wielokanałowa praca wideo, poświecona starej berlińskiej willi, która dziś jest miejscem pobytów stypendialnych. Dzięki Konik możemy śledzić jej codzienne życie: oglądamy strzępy wykładów, spotkań, rozmów - zapis odmiennego, odizolowanego świata. Wreszcie Zorka Wollny pokazuje m.in. zapisy akcji w przestrzeniach muzealnych: artystka przygląda się zachowaniu widzów, sposobowi konfrontowania się z dziełami, sama prowokuje niecodzienne sytuacje.
Tegoroczne "Spotkania" pokazują, że nie sprawdziły się przewidywania o wyczerpaniu energii nowej sztuki. Nie ma przełomu, radykalnej zmiany. Są interesujący artyści.
Spojrzenia 2009 - Nagroda Fundacji Deutsche Bank, Narodowa Galeria Sztuki Zachęta. W dniach 30 stycznia - 3 kwietnia 2010 wystawa będzie prezentowana we wrocławskim WRO Art Center.
