Na skróty (8-14 X)

Literacką Nagrodę Nobla otrzymała brytyjska pisarka Doris Lessing, o której pisze w tym numerze "TP" Jerzy Jarniewicz. Usunąć krzesła, ławki, mikrofony... "Łacinnicy zerwali niemal wszystkie więzi ze starożytnymi tradycjami. (...) Chciano stworzyć nową mentalność chrześcijańską, trzeba więc było, aby zanikły stare formy, dając miejsce nowym, które miały uczynić orędzie bardziej świeżym i dostępnym dla współczesnych ludzi. Zamiast odnowić tradycyjne ryty, zdecydowano się wymazać je z pamięci. Ta kultura amnezji spowodowała nieszczęścia, których świadkami jesteśmy dziś. Artyści starający się zajmować liturgią i zapraszani do twórczości nie mają punktów odniesienia i obracają się w próżni. Jak można chcieć nawrócić niewierzącego albo - czemu nie? - muzułmanina, powtarzając im w kółko jedną z piosenek modnych w naszych parafiach?" - pyta Marcel Perés, wybitny dyrygent, mistrz wykonań muzyki dawnej, w wywiadzie opublikowanym przez "Konteksty". "Jedną z pierwszych konkretnych reform powinno być usunięcie z kościołów krzeseł i ławek. Siedzenia sprawiają, że liturgia staje się statyczna, a przecież polega ona przede wszystkim na wykorzystaniu miejsca, na włączeniu się w pewną przestrzeń, po to by wykorzystać jej oddech, światło i akustykę. Błąd wynika z tego, że elementy niegdyś tworzące całość są dziś rozłączone. Architektura to liturgia skrystalizowana. Każde miejsce, każda narośl danego transeptu czy ołtarza odpowiada jakiejś funkcji. Katolicy żyją zanadto w swoich głowach i zatracili najbardziej elementarny zmysł percepcji przestrzeni, w której odbywają się nabożeństwa. Mikrofon to prawdziwa katastrofa. Zaburza on całkowicie sens fizyczny miejsca. Kościół to budowla orientowana, w której nic nie zostawiono przypadkowi. Tak jak jest on orientowany pod względem światła, tak ma orientację pod względem dźwięku. Sprawujący liturgię zajmują określone miejsca: kiedy celebrans śpiewa prefację, jego głos powinien dochodzić ze ściśle określonego miejsca. Fałsz mikrofonu sprawia, że słyszymy za sobą celebransa, który jest przed nami: nie słyszymy już kapłana, ale jego obraz dźwiękowy. To herezja: lekceważy się miejsce święte, a obraz celebracji staje się celebracją...". Najnowsze "Konteksty" (nr 2/07) w całości poświęcone są tematowi dramatu liturgicznego - znajdziemy tu teksty o średniowiecznych misteriach, liturgii jerozolimskiej i bizantyjskiej, śpiewie mozarabskim i bernardyńskim, a pośrednio - o stanie naszej wyobraźni religijnej. Do numeru dołączono płyty z zapisem pasyjnego misterium "Ludus Passionis" w wykonaniu Scholi Teatru Węgajty, o której pisaliśmy w "TP" nr 34/07. Tadeusz Różewicz, obchodzący właśnie 86. urodziny, odebrał doktorat honoris causa Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Do księgarń trafił jego autorski wybór wierszy "Nauka chodzenia" z rysunkami Eugeniusza Geta-Stankiewicza. Ponad 7 tys. wydawców ze 110 krajów zaprezentowało swoją ofertę podczas 59. Międzynarodowych Targów Książki we Frankfurcie. Gościem honorowym największej takiej imprezy na świecie była w tym roku Katalonia, Pokojową Nagrodę Księgarzy Niemieckich zaś otrzymał izraelski historyk Saul Friedländer. Nagrodę im. Beaty Pawlak otrzymał Mariusz Szczygieł za zbiór czeskich reportaży "Gottland". We Wrocławiu zakończył się IV Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Dialog", na którym prezentowano spektakle z USA, Irlandii, Grecji, Belgii, Rosji, Łotwy, Niemiec, Korei, Danii, Szwecji i Polski. Relację opublikujemy w następnym numerze "TP". Trwa 23. Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy, podczas którego prezentowane jest blisko 200 filmów z 55 krajów. Program: www.wff.pl Odwołany dyrektor. Minister kultury odwołał Ferdynanda Ruszczyca ze stanowiska dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie. "Hikikomori" to tytuł pracy Jakuba Woynarowskiego, który otrzymał Grand Prix zakończonego w Łodzi XVIII Międzynarodowego Festiwalu Komiksu.