Na skróty (26 VI-2 VII)

25 czerwca w Paryżu w wieku 103 lat zmarł Władysław Żeleński, bratanek Boya, dziennikarz i prawnik, współpracownik paryskiej "Kultury" i "Zeszytów Historycznych". Przed wojną był prokuratorem, w 1935 r. współoskarżał w procesie o zabójstwo ministra spraw wewnętrznych płk. Bronisława Pirackiego. W 1973 r. wniósł skargę do władz RFN, przyczyniając się do wznowienia umorzonego śledztwa w sprawie mordu dokonanego w 1941 r. na profesorach polskich we Lwowie. "Teatr" mój widzę co miesiąc. "Szanowni Państwo! Drodzy Czytelnicy! Z radością zawiadamiamy, że po półrocznej przerwie »Teatr« wznawia działalność. Odtąd pismo będzie się ukazywać regularnie - obiecuje Jacek Kopciński, naczelny miesięcznika. - Dzięki Bibliotece Narodowej, naszemu nowemu wydawcy, »Teatr« dołączył do elitarnego grona pism patronackich, zyskując finansową i organizacyjną stabilność. Naszym najważniejszym celem będzie utrzymanie wysokiego poziomu krytyki teatralnej, która obecnie w prasie codziennej nazbyt często przybiera kształt kampanii promocyjnej. W »Teatrze« nie zamierzamy kreować »zjawisk« i »wydarzeń« artystycznych, skupimy się za to na opisywaniu, interpretowaniu i rzetelnej ocenie oglądanych przez nas spektakli. W naszej pracy krytyków i komentatorów nie będziemy też dzielić teatru na »stary« i »młody«, »postępowy« i »konserwatywny«, zapytamy natomiast o artystyczną jakość przedstawień, ich głębię intelektualną, zdolność do komunikowania się z widzem i budzenia w nim prawdziwych emocji. Nie jesteśmy kibicami jednego nurtu w teatrze współczesnym. Pociąga nas różnorodność, wielość funkcjonujących w nim światopoglądów, stylistyczne i gatunkowe bogactwo. Teatr dramatyczny, ale także opera, teatr tańca, lalki, scena niezależna, offowa i klubowa - wszystkie ważne nurty będą w miesięczniku zauważane". Najnowszy "Teatr" (nr 6) potwierdza te deklaracje: obok tekstów operowych (m.in. rozmowy z Mariuszem Trelińskim i Tomaszem Cyzem, czyli dyrektorem artystycznym i dramaturgiem warszawskiego Teatru Wielkiego, oraz artykułu, w którym Zofia Smyk pisze o konfliktach w naszych teatrach operowych i o konieczności ich zreformowania) znajdujemy recenzje z "Tartuffe’a" w reż. Jacquesa Lassalle’a i "Norymbergi" Wojciecha Tomczyka w reż. Agnieszki Glińskiej (Teatr Narodowy w Warszawie), z olsztyńskiej "Nie-Boskiej komedii" w reż. Krzysztofa Zaleskiego, z "Wszystkim Zygmuntom między oczy!!!" Marka Fedora wg powieści Mariusza Sieniewicza "Czwarte niebo" (Teatr Polski we Wrocławiu), z "Pawia królowej" wg powieści Doroty Masłowskiej w reż. Jacka Papisa (Teatr Wytwórnia w Warszawie), "Madame de Sade" Yukio Mishimy w reż. Krzysztofa Warlikowskiego (Stadsschouwburgh Amsterdam), "Weź, przestań" Jana Klaty (TR w Warszawie). Warto zwrócić uwagę na tekst o korespondencji Sławomira Mrożka i Jana Błońskiego (autorstwa Artura Grabowskiego) i o "Baltazarze" Mrożka (Janusz Majcherek). Zamachowski o lustracji. Zgodnie z przygotowywaną przez Sejm nowelizacją ustawy lustracyjnej Instytut Pamięci Narodowej zajmie się współpracą aktorów ze służbami specjalnymi. "Kompletnie nie rozumiem - przyznaje Zbigniew Zamachowski w "Dzienniku" - czemu ma służyć lustracja środowisk artystycznych. Co ma się stać, jeśli okaże się, że X był współpracownikiem peerelowskich służb bezpieczeństwa - jego sztuka zostanie zdjęta z afisza, będzie publicznie piętnowany? Jego film będzie przez to gorszy? (...) To, co się dzieje obecnie w naszym kraju, to całkowita aberracja. I właśnie dlatego czytam ostatnimi czasy w dziennikach tylko strony sportowe - nie chcę się denerwować kolejnymi genialnymi pomysłami władzy". Znów w Krakowie. Po dwuletniej przerwie w Krakowie odbyło się IV Seminarium Poetyckie "Amerykanie w Krakowie", zorganizowane przez University of Houston i Stowarzyszenie "Poezja i muzyka". Inspiracją dla Seminarium był zawsze Czesław Miłosz, któremu zadedykowano tegoroczne spotkanie. "Stał się dla nas szlachetnym przykładem i ożywił dialog pomiędzy naszymi poezjami - mówi poeta Edward Hirsch. - To nasze pierwsze spotkanie bez Miłosza, miasto wydaje się bez niego jakby puste, a jednak jesteśmy przekonani, że tym ważniejsze jest kontynuowanie dialogu i dyskusji nad dziedziną sztuki, która była dla niego tak ważna". W programie były wykłady, panele, wieczory autorskie. Wśród zaproszonych poetów znaleźli się: Patricia Hampl, Edward Hirsch, Philipe Levine, Jorie Graham, Tony Hoagland oraz Julia Hartwig, Krystyna Miłobędzka, Jacek Gutorow, Dariusz Suska i Adam Zagajewski, który wraz Hirschem jest pomysłodawcą Seminarium. 16. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie potrwa od 1 do 9 lipca. Festiwal rozpoczął się, jak co roku, koncertem kantorów w synagodze Tempel. W programie: koncerty, warsztaty, spektakle, projekcje filmowe, wykłady (m.in. debata na temat pogromu kieleckiego w 1946 r.), spotkania ze 130 artystami z Europy, USA, Izraela i Polski. Czym jest Malta? W Poznaniu zaczął się 16. Festiwal Teatralny Malta. Jego dyrektor Michał Marczyński o początkach FTM: "Naszym credo było tworzenie teatru w miejscach nieteatralnych. Do początku lat 90. przestrzeń publiczna miast, jeśli nawet gościła duże zgromadzenia, to ograniczały się one do manifestacji politycznych, pochodów pierwszomajowych, procesji Bożego Ciała lub mszy z udziałem Jana Pawła II. Chcieliśmy, żeby w demokratycznej Polsce zaproszeni przez nas twórcy odzyskali ulice, place i parki dla sztuki wolnej od politycznych obowiązków". Spektakle odbywały się więc na torze regatowym Malta, w halach fabrycznych, biurowcach, rzeźniach, bo "sztuka jest awangardą urbanistyczną". Na Maltę, uznawaną za laboratorium nowoczesności w polskim teatrze, zaprasza się także zespoły muzyczne (w przeszłości m.in. Gorana Bregovicia, Buena Vista Social Club, teraz Voo Voo) i baletowe. "W tym roku pokażemy komedię, cyrk, clownadę, repertuar, który zawsze wpisywał się w klimat jarmarku" - mówi Marczyński w "Rzeczpospolitej". Wagner we Wrocławiu. Premierą "Zmierzchu bogów" Ewa Michnik zwieńczyła czteroletnią pracę dyrygencką nad "Pierścieniem Nibelungów". Spektakl wyreżyserował Hans-Peter Lehman, przez lata związany z Festiwalem Wagnerowskim w Bayreuth. Lehman - zdaniem "Rzeczpospolitej" - klarownie opowiedział o świecie ludzi i bogów, zdaniem "Wyborczej" opowiedział ją konwencjonalnie i eklektycznie. Zgodnie chwaleni są niektórzy soliści. Konkurs odwołany. Mirosław Kochalski, p.o. prezydenta Warszawy, unieważnił konkurs na projekt stołecznego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Wcześniej z sądu konkursowego wystąpiło siedmioro jego członków, po tym jak z ponad 200 zgłoszeń do konkursu zaproszono - na podstawie kwalifikacji formalnych, nie zaś merytorycznych - jedynie 76 zespołów architektonicznych. Do końca lipca ma być rozpisany nowy konkurs, a Kochalski chce, by do jury wrócili poprzedni członkowie. Do Księgi Guinnessa? Mimo kasandrycznych utyskiwań TVP Kultura bije rekordy oglądalności. Średnia czerwcowa - według TNS OBOP - wynosiła 6,3 tys. widzów, co oznacza skok o 1100 widzów!