Na skróty

Minęła 100. rocznica urodzin Juliana Stryjkowskiego (1905-1996), wybitnego prozaika i kronikarza dziejów polskich Żydów, autora “Głosów w ciemności", “Austerii", “Snu Azrila", “Czarnej róży", “Wielkiego strachu", “Przybysza z Narbony" i “Milczenia". Na Uniwersytecie Warszawskim odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu prof. Leszka Kołakowskiego; autor “Głównych nurtów marksizmu" otrzymał go 52 lata temu. Aktor Janusz Gajos obchodził jubileusz 40-lecia pracy scenicznej. “Mam tyle lat, co serial »Czterej pancerni i pies«, mogę więc śmiało zaliczyć się do fanów Janusza Gajosa od urodzenia. Patrzę więc na Gajosa od czterdziestu lat i zastanawiam się, jak to możliwe, że aktor ten potrafi uciec z naszej wyobraźni, w której kiedyś przyszpililiśmy go jako Janka Kosa, Tureckiego czy gangstera z »Psów«, i pojawić się na powrót w nowej roli. Niby wiem, że na tym polega właśnie fenomen wybitnego aktorstwa, które opiera się na wcieleniach, a nie graniu sobą. Ale jak on to robi - nie mam pojęcia" - zwierza się Roman Pawłowski w “Gazecie Wyborczej". Najnowsza kreacja jubilata to Fouquet w sztuce Nicka Deara “Władza", wyreżyserowanej przez Jana Englerta w Teatrze Narodowym. Koncertem w berlińskim Konzerthaus z udziałem Orkiestry Kameralnej Aukso, Leszka Możdżera i Tomasza Stańki rozpoczął się kulturalny Rok Polsko-Niemiecki. Pod hasłem “Twórcze napięcie" w Niemczech ma odbyć się około 160 imprez centralnych i tysiąca lokalnych. W programie m.in. premiera dramatu napisanego wspólnie przez Elfriede Jelinek i Olgę Tokarczuk; wystawy Tadeusza Kantora, Zofii Kulik i Krzysztofa Wodiczki; berliński festiwal młodej polskiej literatury “Polococtail"; cykl spotkań z polskimi autorami; Festiwal Polskiego Reportażu; polsko-niemiecko-ukraińskie spotkania pisarzy oraz prezentacja polskich wydawnictw na targach książki we Frankfurcie. Szczegóły: Rozpoczął działalność kanał TVP Kultura; napiszemy o nim w następnym numerze “TP". Nagrodę Instytutu Cervantesa za tłumaczenia z hiszpańskiego otrzymał Filip Łobodziński, autor przekładu książki Artura Péreza-Reverte “W cieniu inkwizycji". Tegoroczną Nagrodę im. Zbigniewa Dominiaka za dokonania translatorskie otrzymali tłumacze polskiej poezji na język rosyjski - Natalia Astafiewa i Włodzimierz Britaniszski. Mianem Dziecięcego Bestselleru Roku 2004 i nagrodą Dużego Donga uhonorowano “Wilki w ścianach" Neila Gaimana z ilustracjami Dave’a McKena. Ministerstwo Kultury i Towarzystwo im. Fryderyka Chopina osiągnęły porozumienie, mające zakończyć spór dotyczący praw do spuścizny po kompozytorze. Większość tych praw obejmie państwo, zaś promocją twórczości kompozytora oraz ochroną miejsc związanych z jego osobą zajmie się powstający Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. W planach jest m.in. utworzenie Centrum Chopinowskiego i Muzeum Fryderyka Chopina. We wrześniu i październiku tego roku odbędzie się 15. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Chopina; o udział w nim ubiegać się będzie 350 pianistów z 47 krajów. John Eliot Gardiner, dyrygent kierujący m.in. zespołami English Baroque Soloists, Monteverdi Choir, Orchestre Révolutionnaire et Romantique, autor wybitnych nagrań Bacha, Mozarta i wielu innych kompozytorów, założył własną wytwórnię płytową. Firma “Soli Deo Gloria" rozpoczyna działalność planem wydania w ciągu 4-5 lat kompletu kantat kościelnych Bacha na 51 płytach. We wrocławskim ratuszu trwa do końca czerwca wystawa grafik Rembrandta. 273 akwaforty pochodzą z prywatnej niemieckiej kolekcji i zostały odbite z płyt w XIX wieku. W Muzeum Narodowym w Krakowie gości (prezentowana wcześniej w innych miastach Polski) wystawa “W stronę Schulza", ukazująca dzieła inspirowane twórczością malarską i pisarską autora “Sklepów cynamonowych". Krakowskiej edycji wystawy towarzyszy pokaz prac samego Schulza, m.in. grafik z “Xięgi Bałwochwalczej". W warszawskim Muzeum Narodowym otwarto wystawę ilustracji książkowych autorstwa Salvadora Dalego. “W trakcie wernisażu zespół gimnastyczny z Gerony ustawił się w kilkupiętrową piramidę, co jest starym zwyczajem katalońskim. Świętowanie związków Dalego z Katalonią jest próbą ratowania tej wystawy i tego artysty. Piramida na wystawie Dalego jest po to, żeby odwrócić uwagę od sztuki Dalego. Członkowie zespołu zaraz pojadą do domu, a na ścianach Muzeum Narodowego zostanie Dali. Sam na sam ze swoją piramidalną pustką" - zgryźliwie komentuje Dorota Jarecka. Zdaniem dr Lynn Catterson, historyka sztuki z nowojorskiego uniwersytetu Columbia, słynna rzeźba “Grupa Laokoona", uważana za antyczne arcydzieło, może być renesansowym falsyfikatem. O jej autorstwo badaczka podejrzewa... Michała Anioła. Jan Klata wyreżyserował w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu sztukę “Nakręcana pomarańcza", opartą na powieści Anthony’ego Burgessa znanej z głośnej adaptacji filmowej Stanleya Kubricka. “Usunięcie wszelkich znaków, które umiejscowiłyby akcję, ma oczywiście sens głębszy: rozumiemy, że »Nakręcana pomarańcza« dzieje się w globalnej wiosce, w której wszyscy słuchają tej samej muzyki i ubierają się w te same ciuchy - recenzuje “Gazeta Wyborcza". - Rzecz w tym, że globalna wioska Klaty pochodzi z przyszłości, tymczasem utopia Burgessa już dawno - podobnie jak »Rok 1984« Orwella - stała się utopią spełnioną". Recenzja Piotra Gruszczyńskiego w następnym numerze “TP". Minister kultury Waldemar Dąbrowski odwołał Jacka Kaspszyka, dyrektora naczelnego i artystycznego Opery Narodowej, który złożył dymisję z powodu sześciomilionowego zadłużenia opery wobec ZUS-u i Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. 13 maja w warszawskim kinie Luna odbędzie się zorganizowane przez Mistrzowską Szkołę Andrzeja Wajdy sympozjum “Bohater naszych czasów", z udziałem Teresy Boguckiej, Adama Michnika, Jacka Hugo-Badera, Wojciecha Jagielskiego, Michała Komara, Doroty Masłowskiej, Piotra Trzaskalskiego, Magdaleny Piekorz, Andrzeja Jakimowskiego, Michała Żebrowskiego. W polskim internecie ma zostać uruchomiony serwis www.wyczerpane.pl, dzięki któremu można będzie kupować niedostępne już w księgarniach książki. Podstawą systemu jest drukarnia cyfrowa, umożliwiająca druk pojedynczych książek w cenie niższej od kserokopii. Z bazy danych będziemy mogli wybrać interesujący nas tytuł (współpracę zadeklarowały do tej pory PWN, W.A.B., Zysk i S-ka, Wyd. Naukowo-Techniczne, PZWL) i zamówić egzemplarz, który zostanie następnie specjalnie dla nas wydrukowany i wysłany pocztą. Po raz 20. wręczono Wiktory, nagrody dla osobowości telewizyjnych. Wśród nagrodzonych znaleźli się m.in. Kamil Durczok (“najwyżej ceniony dziennikarz, komentator, publicysta" oraz nagroda publiczności), Justyna Pochanke (“najlepszy prezenter lub spiker TV") oraz Tomasz Lis (“najlepszy twórca programu telewizyjnego lub artystycznego"). Niespodziewane reperkusje wywołało przyznanie specjalnej nagrody Zygmuntowi Solorzowi, twórcy i szefowi Polsatu. Jerzy Owsiak, wielokrotny laureat Wiktorów, uznał to za przykład “towarzyskości" nagrody i zapowiedział odesłanie swoich statuetek kapitule. W poznańskim Muzeum Etnograficznym otwarto wystawę “Żyć z komórką", prezentującą przedmioty codziennego użytku udające telefon komórkowy: szczoteczkę do zębów, breloczki, pluszowe zabawki...