Na skróty

W polskich mediach uczczono śmierć Jana Pawła II. W ramówkach stacji telewizyjnych wprowadzono zmiany, podporządkowując je doniesieniom z Watykanu i programom poświęconym Papieżowi oraz rezygnując z emisji programów o charakterze nie przystającym do żałoby. Niektóre ze stacji tematycznych, nadające program typowo rozrywkowy (jak np. MTV, Viva, 4funtv), zawiesiły emisję. Co więcej, zarówno telewizja publiczna, jak i stacje komercyjne zrezygnowały - do piątku, czyli dnia pogrzebu - z nadawania reklam. Podobnie zachowały się Polskie Radio, RMF FM i Radio ZET, decydując się też na nadawanie jedynie spokojnej muzyki. Jako znak żałoby wprowadzono zmiany w logach stacji telewizyjnych - np. używając czarnego koloru. Także gazety i portale internetowe zmieniły szatę graficzną, wybierając stonowaną kolorystykę. Już w ciągu pierwszych trzech dni po śmierci Jana Pawła II do księgi kondolencyjnej udostępnionej na stronach Onet.pl wpisało się blisko pół miliona osób. Tematyka papieska dominowała w prasie, wszystkie ważniejsze tygodniki przygotowały wydania specjalne, poświęcone Janowi Pawłowi II. W Warszawie w wieku 66 lat zmarł Jerzy Grzegorzewski, wielki reżyser teatralny, autor inscenizacji m. in. Mickiewicza, Krasińskiego, Wyspiańskiego (trzykrotnie “Wesele"), Gombrowicza, Różewicza i Czechowa, twórca autorskich spektakli o niezwykłej sile plastycznego wyrazu. Związany ze Starym Teatrem w Krakowie i Teatrem Studio, w latach 1997-2003 był dyrektorem Teatru Narodowego. Ostatnim jego dziełem był “On. Drugi powrót Odysa" (patrz “TP" nr 12); na jesień w Starym Teatrze zaplanowano premierę “Krzeseł" Ionesco w jego reżyserii. W wieku 89 lat zmarł Saul Bellow, wybitny prozaik amerykański, laureat Nagrody Nobla (1976). Urodzony w kanadyjskim Quebecu, pochodził z rodziny żydowskich imigrantów przybyłych z Rosji. Opublikował m.in. (przetłumaczone na język polski) powieści “Przypadki Augie’ego Marcha" (1953), “Henderson, król deszczu" (1959), “Herzog" (1964), “Planeta pana Samlera" (1970), “Dar Humboldta" (1975) i “Ravelstein" (2000). “Wśród amerykańskich prozaików drugiej połowy XX stulecia Saul Bellow jest jednym z największych, być może największym" - pisał w “The New York Review of Books" J. M. Coetzee. Minęła 80. rocznica urodzin Wojciecha Jerzego Hasa, wielkiego reżysera filmowego, twórcy m.in. “Rękopisu znalezionego w Saragossie" i “Sanatorium Pod Klepsydrą". “Jeśli już opowiadam o profesorze Józefie Tischnerze i moich z nim konfidencjach. W czasie stanu wojennego, w tym samym momencie, i zapewne z tego samego odruchu, sięgnęliśmy - on po Hegla, a ja po Eliota. Na początku 1982 roku Tischner tematem swoich wykładów na UJ uczynił »Fenomenologię ducha« Hegla. Zrobił to świadomie właśnie wtedy, by reinterpretować Hegla. Pisał później: »wydawało mi się pożyteczne to, co zrobiłem - pokazałem tekst na tyle, o ile był on dla mnie inspiracją rozumienia naszych polskich wypadków«. Podobny zamiar leżał u podstaw naszej decyzji o wystawieniu »Mordu w katedrze« Eliota. Konceptualnym pomysłem było zagranie spektaklu w dwóch katedrach: warszawskiej św. Jana i krakowskiej na Wawelu. Między sobą mówiliśmy o grze na »dwa fortepiany«. W trakcie premiery warszawskiej doszło do ekscytującego spotkania dwóch prymasów. Na ambonie arcybiskup Becket (Holoubek) patrząc w oczy arcybiskupowi Glempowi mówił: »Ten, który służy Bogu, większe ryzyko bólu dźwiga / I grzechu - niż ten, który jest sługą królów«. A następnie w stronę dostojników świeckich: »Ale za każde zło, / Za każdą zbrodnię, wyzysk, krzywdę, świętokradztwo, / Za każde uciemiężenie i każdy błysk topora / Ty zapłacisz; i ty, i ty - kiedy nadejdzie pora«. Prymas Glemp przyszedł do zakrystii, by podziękować nam za spektakl. Holoubek, całując pierścień na jego dłoni usłyszał szept: »To o mnie«. To nie było jednak o Prymasie Glempie, ale o ks. Popiełuszce. Dziwną ten spektakl przywiódł przepowiednię, tym dziwniejszą, że jak się dowiedziałem (dopiero z książki Zapasiewicza), ksiądz Jerzy był stałym bywalcem przedstawienia" - wspomina Jerzy Jarocki w “Teatrze". Trafiający dopiero teraz do księgarń ostatni zeszłoroczny numer miesięcznika (2004, nr 11/12) podsumowuje teatralną część Roku Gombrowicza, znajdziemy tu zapis dyskusji z udziałem m.in. Anny Augustynowicz, Tadeusza Bradeckiego, Małgorzaty Dziewulskiej, Elżbiety Morawiec i Tadeusza Nyczka. Czasopismu towarzyszy płyta CD “Radiowy żywot Witolda Gombrowicza" z archiwalnymi materiałami Polskiego Radia. Ciekawostką jest przemówienie Józefa Cyrankiewicza z 1953, w którym ówczesny premier potępia “jednego z emigracyjnych tymczasowych Polaków", cytując urywki “Dziennika". Zakończyła się 10. edycja festiwalu literackiego “Port Wrocław 2005". Zaprezentowano 14 nowych książek, z czytelnikami spotkali się m.in. Wojciech Bonowicz, Darek Foks, Mariusz Grzebalski, Jerzy Jarniewicz, Maciej Melecki, Tadeusz Pióro, Tomasz Różycki, Marcin Sendecki, Dariusz Sośnicki, Andrzej Sosnowski i Bohdan Zadura. Gośćmi specjalnymi byli poeci z Ukrainy: Jurij Andruchowycz, Andrij Bondar, Nazar Honczar, Mykoła Riabczuk, Ostap Slywynski i Sierhij Żadan. W Bibliotece Narodowej otwarto wystawę “Bohdan Korzeniewski. Książki i teatr", zorganizowaną w stulecie urodzin wybitnego reżysera i historyka teatru. Z okazji przypadającej 2 kwietnia 200. rocznicy urodzin twórcy “Dziewczynki z zapałkami", na całym świecie trwają obchody Roku Andersena. W Polsce z tej okazji ukazał się m.in. nowy przekład najbardziej znanych baśni duńskiego pisarza (Wydawnictwo Media Rodzina), a Wydawnictwo W.A.B. zapowiada edycję biografii pisarza autorstwa Jackie Wullschläger. W Bibliotece Narodowej otwarto wystawy “Andersen w Polsce" i “Andersen - człowiek i pisarz", prezentujące m.in. najstarsze polskie wydania słynnych baśni. Więcej informacji o Roku Andersena: W dniach 13-24 kwietnia w teatrze im. Jana Kochanowskiego w Radomiu odbywa się festiwal nowej dramaturgii Radom Odważny 2005, prezentujący premierowe sztuki Małgorzaty Owsiany, Karoliny Szymczyk i Jarosława Kamińskiego. Na Walnym Zjeździe Delegatów Związku Artystów Scen Polskich nowym prezesem wybrany został Ignacy Gogolewski. W Szczecinie, w dniach 20-24 kwietnia odbędzie się XL Ogólnopolski Przegląd Teatrów Małych Form Kontrapunkt 2005. Przedstawienia zaprezentują m.in. Komuna Otwock, Teatr Provisorium i Kompania “Teatr", Teatr im. J. Słowackiego, Wrocławski Teatr Lalek, Teatr im. H. Modrzejewskiej z Legnicy, Teatr Polski z Poznania, Teatr Montownia i Teatr Studio z Warszawy, na zakończenie zobaczyć będzie można monodram “Belfer" Jean-Pierre Dopagne’a w wykonaniu Wojciecha Pszoniaka. Odbędzie się też sesja “Teatr małych form - konwencje i zjawiska", liczne koncerty i warsztaty. Szczegółowy program: Historyk literatury Claude Schopp odkrył zapomnianą ostatnią powieść Aleksandra Dumasa-ojca. Odcinki “Kawalera z Saint-Hermine" drukował pisarz w 1869 roku w gazecie “Le Moniteur Universal". Polską edycję tej książki, której akcja osnuta jest wokół śmierci Nelsona w bitwie pod Trafalgarem, zapowiada na koniec roku Wydawnictwo Noir sur Blanc. Nowym szefem programów informacyjnych w Programie 1 TVP został Robert Kozak, dotychczas kierujący warszawskim biurem polskiej sekcji BBC.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 16/2005

Podobne artykuły

Obraz tygodnia
"Kiedy pada pytanie, co z kina Kieślowskiego pozosta­ło dzisiaj, mam odczucie, że jego postać i dzie­ło nie przestają drażnić, głównie chyba w śro­dowisku polskiego kina. Proponowałbym więc, żeby zo­stawić psychologiczne urazy i kompleksy, i dostrzec ogromną aktualność, nowocze­sność i piękno jego filmów. Ale może to, co najważniejsze - dostrzec ten potężny ładunek empatii... Wtedy może zaczniemy szczerze roz­mawiać, czego brakuje we współczesnej sztu­ce, a co jest w jego twórczości. Czasem spoty­kając się z interpretacją jego twórczości, łapię się za głowę: jakich strun on do­tykał! Równie często w tych tekstach zamiast opisu jego dzieła widzę jakąś psychodramę, autoanalizę, jakiś psychologiczny opis nie tyle tego, co jest na ekranie, ile problemów, z któ­rymi boryka się autor. Być może szczerość jego filmów, ich siła powodu­je, iż chciałoby się go zamknąć i otworzyć za 20 lat, bo byłoby łatwiej. Nie przeszkadzałyby pytania, które stawiał, tematy, które podej­mował, talent i pracowitość oraz uczciwość, które ewidentnie z jego utworów emanują - mówi Krzysztof Piesiewicz w dyskusji na temat filmów Krzysztofa Kieślowskiego ("Kino" nr 1/2006). - Być może te pojawiające się w Polsce głosy, że jego kino jest anachroniczne, to próba powiedzenia: dosyć z tym facetem, wystarczy! Chciałoby się go przeskoczyć i pójść dalej. My­ślę jednak, że w takim stanie emocji to się nie uda: nie zrobi się nic na jego miarę". Redakcyjną rozmową z udziałem także Natalii Korynckiej-Gruz, Katarzyny Taras, Konrada J. Zarębskiego i Stanisława Zawiślińskiego "Kino" inauguruje Rok Kieślowskiego, w którym obchodzić będziemy 10-lecie śmierci reżysera. Styczniowy numer miesięcznika ukazał się w odnowionej szacie graficznej. Znajdziemy w nim m.in. szkic Piotra Wojciechowskiego o "Harrym Potterze" oraz rozmowę z Agnieszką Odorowicz.
W wieku 88 lat zmarła Birgit Nilsson, wybitna szwedzka śpiewaczka operowa, legendarna odtwórczyni ról wagnerowskich, m.in. Brunhildy w "Pierścieniu Nibelunga" i Izoldy w "Tristanie i Izoldzie".
Paszporty "Polityki" otrzymali w tym roku: Rafał Blechacz (muzyka), Jan Klata (teatr), Robert Kuśmirowski (sztuki piękne), Marek Krajewski (literatura), Przemysław Wojcieszek (film), zespół Skalpel (estrada) oraz Paweł Dunin-Wąsowicz (kreator kultury).
W warszawskim Muzeum Narodowym trwa wielka monograficzna wystawa Józefa Pankiewicza, prezentująca ponad 500 dzieł artysty, którego 140. rocznica urodzin przypada w tym roku. "Trzeba chodzić po tej wystawie z pełną świadomością swoistości tego zjawiska, symptomatycznego dla polskiej sztuki, rzadko radykalnej, rzadko przecierającej szlaki całkiem nowe. Ale trzeba je docenić" - pisze Dorota Jarecka. Obok - recenzja Bogusława Deptuły.
Obraz tygodnia
Według badań przeprowadzonych przez Zakład Badań Czytelnictwa Biblioteki Narodowej w Warszawie około połowa Polaków w ogóle nie czyta książek. Jako osoby mające systematyczny kontakt z książką (przynajmniej siedem książek rocznie) ocenia się 17 proc. społeczeństwa.
W Stanach Zjednoczonych ukazały się wiersze zebrane Zbigniewa Herberta. 600-stronicowy tom "The Collected Poems 1956-1998" sprzedał się w nakładzie 15 tys. egzemplarzy i zbiera znakomite recenzje. "Gazeta Wyborcza" cytuje m.in. Charlesa Simica z "The New York Review of Books": "Choć Herbert nie zdążył otrzymać Nobla jak Miłosz czy Szymborska, z pewnością zasługuje na to, aby być w ich towarzystwie. Z tej trójcy jest poetą najbardziej oryginalnym i obdarzonym największym poczuciem humoru".
W Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie odbyła się prezentacja książki "Ewangelia według Judasza", której autorzy - poczytny pisarz Jeffrey Archer i biblista prof. F. Moloney - próbują przedstawić historię Jezusa z punktu widzenia Judasza. Książka trafi do księgarń 14 krajów, w Polsce wydał ją Rebis.
Nagrodę im. Karla Dedeciusa, przyznawaną po raz trzeci przez Fundację Roberta Boscha dla polskich tłumaczy literatury niemieckojęzycznej i niemieckich tłumaczy literatury polskiej, otrzymają w roku 2007 Tadeusz Zatorski i Martin Pollack. Tadeusz Zatorski jest autorem przekładów dzieł m.in. Heinricha Heinego, Heinricha Bölla, Maxa Webera oraz myśli i aforyzmów Georga Christopha Lichtenberga. Martin Pollack ma w swoim translatorskim dorobku książki Ryszarda Kapuścińskiego, Henryka Grynberga, Wilhelma Dichtera i Michała Głowińskiego.
Tymczasowym dyrektorem Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie została Elżbieta Ofat, dotychczas odpowiedzialna za sprawy administracyjne i operacyjne placówki.
Obraz tygodnia
W wieku 90 lat w Warszawie zmarł ksiądz Jan Twardowski, poeta. Autorowi słynnej frazy "Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą", naszemu dawnemu współpracownikowi, poświęcamy w tym numerze "Tygodnika" specjalny dodatek.
"Jesteśmy spadkobiercami pradawnej wiedzy, którą przekazywano przez wieki... Wiele słów, których używamy automatycznie, jest w rzeczywistości jej żywym świadectwem. Ponieważ zapomnieliśmy, jakie jest prawdziwe znaczenie powszechnie używanych słów, takich jak »katolik« czy »uniwersytet« - słów, które mogłyby skierować nas w stronę jednego, w stronę uniwersalnego i niepowtarzalnego - musimy wynajdować nowe słowa, na przykład »holistyczny« (wywiedzione z greckiego »holos«, które oznacza całość albo całkowitość), aby przypominały nam o niebezpieczeństwie fragmentaryzacji i rozproszenia wiedzy. Coraz mocniej odczuwa się w świecie potrzebę, aby te dwa światy - świat nauki i świat religii - zeszły się z sobą, zdając sobie zarazem sprawę, że w obydwu patrzy się na życie z odmiennych punktów widzenia. Jeden świat, oparty na niezwykłym pomnażaniu wiedzy związanej wyłącznie z aktywnością umysłu czy też mózgu, wydaje się prowadzić nas do coraz większej złożoności i wyprowadzać nas na zewnątrz, przede wszystkim na zewnątrz nas samych. Drugi świat i jego wiedza wydają się odnosić do »bycia«, do czegoś, co prowadzi nas ku wnętrzu i tam odsłania tajemnicę" - tłumaczył Michel de Salzman, uczeń Georgija Iwanowicza Gurdżijewa (1877-1949).