Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Autorzy komunikatu opublikowanego m.in. na facebookowym profilu Komitetu przypominają słynny esej jednego z autorów ewolucyjnej syntezy Theodosiusa Dobzhansky’ego („Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution”), który przekonywał, że nic w biologii nie ma sensu, jeżeli jest rozpatrywane w oderwaniu od ewolucji. A właśnie tak mogą wyglądać lekcje biologii w szkole podstawowej.
Komitet wskazuje, że w nowej podstawie programowej z listy celów kształcenia usunięto zapis „[uczeń] wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej”, zaś z treści kształcenia usunięto wymaganie szczegółowe „[uczeń] przedstawia źródła wiedzy o jej [tj. ewolucji] przebiegu”. To grozi tym – piszą autorzy komunikatu – że „szkolna biologia staje się zbiorem faktów do nauczenia się na pamięć, w mniejszym stopniu natomiast jest narzędziem do wyjaśniania otaczającego świata”.
Ewolucja nie jest jedną z wielu dziedzin biologii – taką, jak np. anatomia układu krwionośnego czy oddechowego, bez znajomości których uczeń straci wiedzę na temat pewnego wycinka ożywionej przyrody. Ewolucjonizm to dziedzina, która sprawia, że wszystkie dziedziny biologii (i nie tylko biologii) są z sobą powiązane. Właśnie ze względu na ewolucję organizmy mają taką budowę i cechują się takim zachowaniem, o jakich uczniowie dowiadują się na lekcjach poświęconych układowi ruchowemu, interakcjom pomiędzy organizmami czy zjawiskom zachodzącym w całych ekosystemach. Dobzhansky nie przesadzał, gdy pisał, że w biologii nic nie ma sensu bez ewolucji – bez jej znajomości uczniowie stracą szerszą – jedyną pełną – perspektywę, za sprawą której wszystkie dziedziny biologii układają się w sensowną całość. Właśnie tę perspektywę nauczyciele biologii powinni pokazywać uczniom – a nowa podstawa programowa nie będzie od nich tego wymagać.
Autorzy komunikatu podkreślają, że nie chodzi o wprowadzenie dodatkowego materiału do przyswojenia przez uczniów, lecz o potrzebę zadbania, by wszystkie treści przekazywane były w odpowiednim – czyli ewolucyjnym – kontekście.
Nie oznacza to oczywiście – być może wbrew obawom twórców projektu nowej podstawy programowej – forsowania jakiegokolwiek światopoglądu na lekcjach biologii. Teoria ewolucji, jak każda teoria naukowa, nie rości sobie prawa do implikowania jakiejkolwiek metafizyki – w przeciwieństwie do pseudonaukowej koncepcji Inteligentnego Projektu, która ukazywana jest (coraz częściej także w Polsce: zob. wideo) jako alternatywa dla ewolucji.
Adres URL dla Zdalne wideo
Dobra zmiana w edukacji nastąpi, gdy szkoła będzie przygotowywać uczniów na starcie z falą antyintelektualizmu, która współcześnie coraz bardziej przybiera na sile. Marginalizacja ewolucji w programie nauczania biologii nie tylko nie wzmacnia tamy, która mogłaby zatrzymać tę falę, ale wręcz podkopuje jej fundamenty. A przecież nie o to w tym wszystkim chodzi, prawda?
Aktualizacja:
30 grudnia 2016 r. ukazała się nowa wersja projektu podstawy programowej z biologii dla szkół podstawowych. Znajomość ewolucji jako źródła różnorodności biologiczneej wróciła do celów ogólnych kształcenia, a w treściach kształcenia pojawiło się wymaganie znajomości źródeł wiedzy o przebiegu ewolucji.
