Legionista Pio

Gdańskie Muzeum II Wojny Światowej pod nową dyrekcją poszerza grono postaci, które mają związek z polską niepodległością.

09.10.2018

Czyta się kilka minut

Dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. Gdańsk, październik 2017 r. / ŁUKASZ DEJNAROWICZ / FORUM
Dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. Gdańsk, październik 2017 r. / ŁUKASZ DEJNAROWICZ / FORUM

Trwa dostosowywanie wystawy głównej do polityki historycznej rządu, zmieniono ofertę muzealnego sklepu: znalazła się w nim „odzież patriotyczną” marki Red Is Bad. W roli wykładowców w Muzeum zaczęły występować postaci tak skompromitowane jak Leszek Żebrowski, współpracownik Ruchu Narodowego, znany z antysemickich wypowiedzi i negowania ustaleń nt. zbrodni w Jedwabnem czy pogromu kieleckiego.

WŁAŚNIE OKAZAŁO SIĘ, że w Muzeum jest też miejsce dla wydarzeń religijnych: 28 i 29 września odbył się tam II Kongres św. Ojca Pio. Muzeum zorganizowało go wspólnie z Prowincją Krakowską Zakonu Kapucynów i Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Polanicy-Zdroju, pod hasłem „50 lat od przejścia do domu Ojca, 100 lat od otrzymania stygmatów”.

Jak pisali w komunikacie prasowym kapucyni: „Wierni przez cały czas trwania kongresu mieli możliwość uczczenia dwóch wyjątkowych relikwii Świętego Stygmatyka. Jedną z nich stanowi rękawiczka, którą zasłaniał stygmaty prawej dłoni, drugą chusta, którą okrywał ranę boku”. Warto zaznaczyć, że – choć Muzeum z pewnością dysponuje przestrzenią po usuniętych fragmentach wystawy – relikwie pokazywano w kościele św. Jakuba Apostoła.

W salach Muzeum odbyło się za to 18 debat. Dyrektor placówki dr Karol Nawrocki wystąpił w panelu inauguracyjnym, zatytułowanym „Ludzie w walce przeciwko złu”, a wicedyrektor ds. edukacji i zbiorów Tomasz Szturo – w panelu „Wolność nie jest nam dana raz na zawsze”. Na Kongresie pokazali się też inni oficjele: wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin oraz dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz. Wiceprezes Poczty Polskiej Wiesław Włodek wypowiadał się w panelu „Umiłowanie krzyża zawsze było znakiem wyróżniającym dusze wybrane”, a wiceprezes spółki Energa SA Grzegorz Ksepko w debacie „Łatwo wieść życie, gdy jest ono wolne od nieszczęść”.

Poza przedstawicielami państwa, duchownymi i zaangażowanymi religijnie świeckimi na liście zaproszonych gości znalazła się dr Ewa Kurek, która zasłynęła twierdzeniami, że getta były „autonomicznymi prowincjami żydowskimi” i że „żydowskich szmalcowników było więcej niż polskich”. Dr Kurek uważa też, że podczas wojny zginęli „ci najbardziej uczciwi, porządni Żydzi – a to, co zostało, to jest osobna bajka”, zaś w Polsce po 1945 r. „trudno nie było być antysemitą”. Na Kongresie wystąpiła w dyskusji pt. „Nie walczy się siłą ciała, ale mocą duszy”.

SKĄD POMYSŁ, żeby o ojcu Pio debatować w Muzeum II Wojny Światowej? Zapytałam o to rzecznika Muzeum, Aleksandra Masłowskiego. „Kongres św. o. Pio jest jedną z wielu imprez o charakterze społecznym, w których Muzeum występuje w charakterze współorganizatora – odpisał. – Składają się na nie spotkania takie jak Kongres, ale również festiwale, imprezy plenerowe i sportowe. W ten sposób Muzeum realizuje swoją misję obecności w życiu społecznym, dzięki czemu może docierać ze swoim przekazem merytorycznym do szerszej grupy odbiorców” .

Na pytanie, jak organizacja wydarzeń religijnych w placówce państwowej ma się do zasady rozdziału Kościoła od państwa, Masłowski odpowiedział: „Chciałbym zwrócić uwagę na brzmienie Art. 25 ust. 3 Konstytucji, do którego Pani pytanie zapewne nawiązuje. Przepis ten mówi wyraźnie o współdziałaniu dla dobra człowieka i dobra wspólnego [pełne brzmienie tego ustępu to: „Stosunki ­między państwem a Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego” – przyp. KB]. Kongres św. o. Pio był wprost realizacją tej właśnie dyspozycji Ustawodawcy”. Otrzymałam również zapewnienie, że Muzeum nie finansowało Kongresu – „przeciwnie, odnotowało w związku z jego trwaniem znaczący wzrost przychodów ze sprzedaży biletów i artykułów oferowanych w sklepie muzealnym, a także z wynajmu pokoi hotelowych”.

O związkach Muzeum z ojcem Pio dokładniej pisał w komunikacie prasowym br. Mateusz Magiera, rzecznik Prowincji Krakowskiej Zakonu Kapucynów: „Bóg, honor i Ojczyzna – te trzy wartości przyświecały Polakom od wielu pokoleń. Jubileusz Świętego Ojca Pio łączy się z jubileuszem 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Muzeum II Wojny Światowej, w którym odbył się kongres, to miejsce nieprzypadkowe. Podczas osiemnastu debat i paneli staraliśmy się spojrzeć oczyma św. Ojca Pio na naszą wiarę oraz relację z Panem Bogiem. Nie zabrakło również spotkań poświęconych odwadze i honorowi obrońców naszej Ojczyzny. W ten sposób oddaliśmy hołd wielkim Polakom”. Można by z tego wywnioskować, że o. Pio był Polakiem, z honorem walczącym o odzyskanie niepodległości ojczyzny w II wojnie światowej.

BRAK LOGICZNEGO ZWIĄZKU między postacią świętego a polską historią nie przeszkadzał wiceministrowi kultury i dyrektorowi placówki, gdy zabierali głos w inauguracyjnej dyskusji. „Jarosław Sellin przypomniał zebranym, że każdy powinien dążyć do świętości, bez względu na to, jaką funkcję pełni. Dodał również, że o pokój duszy i pokój sumienia trzeba walczyć” – czytamy na stronie internetowej kapucynów.

Z kolei ze strony Muzeum (zakładka „Nauka”) dowiadujemy się, że „Jarosław Sellin podzielił się z zebranymi swoim refleksjami związanymi z wizytą w więzieniu na Rakowieckiej, gdzie powstaje Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL: (...) »To co wyciągnięto z Łączki i tam się eksponuje, to są prawie wyłącznie religijne artefakty – to są krzyże, to są fragmenty różańca. (...) To jest sakralne miejsce dzisiaj to więzienie na Rakowieckiej, dzięki temu jakie świadectwo dawali Ci ludzie do samego końca«” (tu i niżej pisownia oryginalna). W muzealnej relacji cytowany jest też dyrektor placówki Karol Nawrocki: „W kontekście Świętego Ojca Pio widzimy jak ciężkiej pracy wymaga dojrzewanie do gotowości do poświęceń. Przeciwstawianie się złu wymaga ogromnego poświęcenia i gotowości do służenia, czy człowiekowi, czy Panu Bogu”.

NAPISAŁAM DO WSZYSTKICH urzędników państwowych i prezesów spółek skarbu państwa, którzy brali udział w Kongresie. Pytałam, co ich instytucje mają wspólnego z Ojcem Pio.

Pierwszy odpowiedział Adam Hlebowicz z IPN: „Szanowna Pani, skoro Pani nie uczestniczyła w Kongresie to jak chce o nim pisać? Pani pytania zdradzają intencję. Wystarczy wczytać się w program tego wydarzenia, żeby oddzielić część ściśle konfesyjną od dyskusyjnej, w tym poświęconej historii. Od lat badam historię Kościoła katolickiego w ZSRS. We wspomnieniach tamtejszych duchownych pojawiają się zapiski odnoszące się do nieznanego im z nazwiska zakonnika z Italii, który gromadzi wokół siebie tłumy ludzi. Ten okres historii jest przedmiotem badań Instytutu Pamięci Narodowej. O tym mówiłem m.in. w bardzo ciekawej dyskusji na Kongresie. Ale Pani przecież chce usłyszeć coś innego. Ukłony”.

Odpowiedziała również rzeczniczka Poczty: „Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek emisji Święty Ojciec Pio. W ramach promocji tej, jak i innych naszych emisji filatelistycznych, bierzemy udział w wydarzeniach i eventach dotyczących tematów emisji”.

Od wiceprezesa Energi i wiceministra kultury nie dostałam odpowiedzi.

OCZYWIŚCIE, OBECNA WŁADZA nie jest pierwszą, która zaciera granice między tym, co świeckie, a tym, co religijne. Robi to jednak z gorliwością, doprowadzając do sytuacji, które narażają na śmieszność i państwo, i Kościół. ©(P)

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Absolwentka dziennikarstwa i filmoznawstwa, autorka nominowanej do Nagrody Literackiej Gryfia biografii Haliny Poświatowskiej „Uparte serce” (Znak 2014). Laureatka Grand Prix Nagrody Dziennikarzy Małopolski i Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej,… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 42/2018