Czytałem Przybylskiego z przejęciem, mimo iż nie dowiadywałem się przy tej okazji rzeczy całkiem nowych. Z osiemdziesięciu trzech cytowanych przez autora książek znałem już wiele. Przede wszystkim publikowane w Londynie prace Marii Danilewiczowej. Znam nawet jedną poważną rozprawę, wiążącą się z tematem, pominiętą przez Przybylskiego.

Przybylski niemal od początku swojej opowieści o dziejach niezwykłej inicjatywy gromadki najrozumniejszych Polaków z Tadeuszem Czackim na czele, by stworzyć wzorową polską szkołę, nie ukrywa przed czytelnikiem, że sprawa ostatecznie skończy się źle. A jednak utrzymuje cały czas naszą uwagę w napięciu.

Obcując z “Krzemieńcem" trafiłem na tekst przemówienia profesora Piotra Słonimskiego na grudniowej sesji Polskiej Akademii Nauk. Bratanek pana Antoniego mówi rzeczy prawdziwie podniecające: “Polska może pomóc...