Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
- »Jaszczur« w jej wersji jest książką, o której niezwykłości Balzak nie mógł wiedzieć, Kafka jest dotkliwszy, niż chciał. Kleist przeraźliwszy, niż był, że nie wspomnę o rozmaitych historiach gotyckich czy wampirycznych - z natury rzeczy nie są one zbyt nudne - dotknięte przez Janion - stają się frapujące. W powieści Wiktora Hugo - powiada Janion - jest takie niezwykłe zdanie: Aby uwierzyć w istnienie ośmiornicy, trzeba ją zobaczyć na własne oczy. Nie należy - jak sądzę - specjalnie się zakładać, że biedny Hugo zielonego pojęcia nie miał, jak niezwykłe zdanie ułożył - jak otchłanna metafora poznawcza mu wyszła. Zapewne napisał tę frazę pośpiesznie; miał szczęście: Maria Janion przeczytała je powoli. (...) Któż, jakiż autor nie chciałby być opleciony albo choć dotknięty tyloma mackami? - Macką rozumu, macką piękna, macką wrażliwości, macką historyka literatury i macką filozofa, macką porządkującą kontekst tradycji i macką rozgrzebującą siedliska demonów, wreszcie: »cudownie opierzoną watermanem« macką świetnej pisarki".
Piękny ten fragment pochodzi z "Księgi Janion", opracowanej przez Zbigniewa Majchrowskiego i Stanisława Rośka, a opublikowanej (z pewnym czasowym poślizgiem) przez Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, by uczcić przypadające w grudniu 2006 r. 80. urodziny autorki "Gorączki romantycznej".
Znajdziemy bibliografię książek, prac i wypowiedzi Janion - do 2006 roku obejmowała ona 723 pozycje, olbrzymi spis prac magisterskich i doktorskich napisanych pod jej kierunkiem, którego wizualizacją jest "drzewo Janion" o licznych doktorskich gałęziach i ponad 400 magisterskich listkach, wreszcie spis "tematów Janionowskich" - od "absolutu sztuki" po "Żydów". Przede wszystkim zaś prace czy to poświęcone Janion, czy to powstałe w dialogu lub sporze z nią, czy to inspirowane jej myślą. Piszą m.in.: Ewa Nawrocka o "Słowackim, historyzmie i Marksie wiecznie żywym", Krystyna Turo o "Polskiej marynistyce powojennej - »morzem doraźnym przytrzaśniętej« lub »morzem otwartej, zamyślonej«", Józef Bachórz o tym, co "między »Gorączką romantyczną« a »Lalką«", Małgorzata Czermińska o późnych wierszach Julii Hartwig ("Żyjąc zyskujemy życie"), Bogusław Żyłko o tym, "czy strukturalizm jest/był naprawdę taki straszny", Dorota Siwicka o "śmiechu potwora", Kazimiera Szczuka o Matce Polce, Zbigniew Majchrowski ("Uliczne przejścia Gombrowicza"), Ewa Graczyk ("Pijcie wino, idźcie spać") oraz Stefan Chwin - o "romantyzmie i prawie do własnej śmierci"...
Czasem wypowiedzi stają się bardzo osobiste, ukazując, jak wielką rolę odegrała Pani Profesor w nie tylko intelektualnym życiu swoich uczniów. "Pytaniem nieodgadnionym zostaje: jak wiele Maria Janion wiedziała (wie) o swojej niesłychanej mocy? Są i tacy, którzy na pytanie o Marię Janion odpowiadają: Och, to już w sobie pokonałem! Nic bardziej mylnego. Nie można pokonać żywej, błyszczącej myśli i niepohamowanej ciekawości zagarniania nowych pól. Choć, to prawda, można się zaprzeć" - stwierdza Anna Czekanowicz, zaś Anna Janko dodaje: "Mamy ją we krwi. Zdradzaliśmy ją wielokrotnie i ona też nas zdradzała. Ale cóż tam! Liczy się ta wymieszana, wspólna krew".
