Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Cisza, zapach drewna, przepiękne polichromie, rzeźby - wszystko to tworzy specyficzny klimat kościółków i cerkiewek budowanych w otoczeniu starych drzew. Sprawia, że zainteresowanie zabytkowymi świątyniami wzrasta. Powstają strony internetowe pasjonatów (godna polecenia: www.kosciolydrewniane.pl), wirtualne prezentacje, albumy i przewodniki. Na wspomnianej witrynie zgromadzono opisy i zdjęcia blisko 1600 drewnianych świątyń z Polski i 13 innych krajów (od Rosji przez Ukrainę, Białoruś aż po Francję). Twórcy strony ułożyli także listę strat po serii pożarów kościółków i cerkwi w latach 90. Spłonęło wtedy 25 drewnianych świątyń, wiele na skutek celowych podpaleń (np. w Chabówce, Puszczy Mariańskiej, Skrońsku, Bielawach). Ponoć ten, kto podpalił kościół na Obidowej, sam się zgłosił, bo nie mógł wytrzymać wyrzutów sumienia. Ale to wyjątek. Wielu sprawców podpaleń nie poznamy. Pozostaje więc oglądanie zdjęć tych kapliczek i cerkiewek, których nie zdołano zrekonstruować.
Marek Bernacki w przewodniku "Szlakiem drewnianych świątyń na Podbeskidziu" opracował noty o 30 kościołach diecezji bielsko-żywieckiej, z których najstarsze zostały wybudowane w XVI w. W jednym z nich, w Jawiszowicach, przez dwa miesiące 1955 r. jako neoprezbiter pracował
ks. Tischner. Jawiszowice, Komorowice i Szczyrk odwiedzał w latach 70. Karol Wojtyła. Przewodnik otwiera przedmowa biskupa diecezji Tadeusza Rakoczego: "Kiedy przegląda się tę książkę, trudno nie dostrzec, że dokonano naprawdę tytanicznej pracy (...). Trzeba było przecież odwiedzić każdą parafię, przeprowadzić wiele rozmów, najczęściej z proboszczami, dokonać starannej kwerendy i wreszcie sporządzić wyczerpujące opisy poszczególnych kościołów, uwzględniając ich historię, współczesność oraz znaczenie jako miejsc kultu, ocenę ich wartości duchowej, materialnej - pod względem wyposażenia w dzieła sztuki i inne dobra kultury - oraz architektonicznej".
Równie cenną inicjatywę stanowi seria wydawnicza Panometru (tzw. "wirtualne zwiedzanie") zainaugurowana czterojęzycznymi prezentacjami nagrań wideo z kościołów archidiecezji krakowskiej: Dębna, Harklowej, Łopusznej, Nowego Targu. Internauta kieruje okiem kamery, z bliska przygląda się np. ornamentom roślinnym i geometrycznym polichromii kościółka w Dębnie. Interaktywne panoramy wnętrz i otoczenia świątyń, oprawa muzyczna. A po "Tischnerówce" oprowadza głos ks. Tischnera...
Marek Bernacki, "Szlakiem drewnianych świątyń na Podbeskidziu",
WOM / Wydawnictwo Debit, Bielsko-Biała 2009
"Gotyckie kościoły drewniane Podhala", płyta CD,
wydawnictwo Panometr, Kraków 2007