Albert Einstein dał świetny skrót istoty ogólnej teorii względności (OTW) – ogłoszonej równo sto lat temu – w trzech zaledwie słowach: „Masy zakrzywiają czasoprzestrzeń”. Zwrot ten nie jest szerzej znany i aby stał się zrozumiały, wymaga objaśnień (a nie taki diabeł straszny, jak go malują). W świadomości zbiorowej funkcjonują za to trzy inne słowa, o ileż prostsze i bardziej swojskie: „Wszystko jest względne”. Spotyka się je po wielekroć w rozmowach, a nawet w artykułach. Tak rozumiany dorobek OTW staje się też niekiedy pieczątką „naukowości” dla relatywizmu totalnego – poznawczego i etycznego.

A przecież takie rozumienie OTW jest niezgodne z drogą rozwojową i sensem tej teorii. Rozpoznała ona bowiem, że chociaż niektóre ważne pojęcia niespodziewanie okazały się względne, to pojęcia inne, jeszcze ważniejsze, oraz prawa naczelne, są bezwzględne – w każdych warunkach te same,...