Na skróty

“Tych pięć esejów to zaproszenie do filozofowania i jego kwintesencja. To fragment nieustającej ponadczasowej rozmowy, którą prawdziwi filozofowie prowadzą między sobą, a u źródeł którego stoi zadziwienie światem wyartykułowane w postaci kilku podstawowych pytań. Filozofowanie to dialog, który ma pokazać, jak wiele chcemy i jak niewiele wiemy - a jeśli myślimy, że wiemy, to znaczy, że nie myślimy. Bo jak można myśleć, że - dajmy na to - zbuduje się czwartą Rzeczpospolitą, gdy się nie wie, czym jest czas? I czym jest zło? Czym jest prawda? - o nowej książce Barbary Skargi, “Kwintecie metafizycznym", pisze w “Gazecie Wyborczej" Magdalena Środa. - Skarga traktuje pewne pojęcia jako klucze do drzwi, za którymi odsłania się świat spraw ważnych, acz pogmatwanych. Spraw, których rozświetlenie i uporządkowanie przyniosłoby jakiś niewątpliwy pożytek - ale o których wiadomo zarazem, że nie dadzą się rozświetlić i uporządkować (kto tak myśli, jest ideologiem, nie filozofem) oraz że są to w istocie klucze, które mają uruchomić myślenie jako najbardziej ludzki proces. Myślenie. Nic więcej. »Bo kto może mieć pewność, że właśnie on do prawdy dotarł?« - pyta w eseju o źródle i źródłowości. Wszelako samo docieranie do źródeł, samo poszukiwanie prawdy, która ma tam tkwić, jest podstawowym prawem, ba! - instynktem filozoficznym". W wieku 84 lat zmarł Zbigniew Dłubak, fotograf i malarz, klasyk polskiej fotografii awangardowej, uczestnik Wystawy Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 r., konsekwentny przeciwnik socrealizmu, po roku 1955 związany m.in. z galeriami Foksal i Remont. Od 1982 r. mieszkał we Francji. Jego zdjęcia prezentowane są właśnie w Zachęcie, w ramach wystawy “Egzystencje". Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej otrzymał Janusz Gajos. Wcześniejszymi laureatami byli Jerzy Giedroyc, Wojciech Kilar, Stanisław Lem, Roman Polański, Ewa Podleś i Sławomir Mrożek. Amos Oz, pisarz izraelski, został laureatem Nagrody Goethego, przyznawanej przez władze Frankfurtu. Tymczasowym dyrektorem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej został Michał Merczyński, dyrektor naczelny Teatru Rozmaitości w Warszawie. Instytut, który rozpoczął działalność 19 sierpnia, ma przejąć obowiązki istniejących dotąd: Agencji Produkcji Filmowej, Agencji Scenariuszowej oraz Filmu Polskiego - Agencji Promocji. Agnieszka Odorowicz, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury, szacuje, że środki Instytutu wystarczą na dofinansowanie ok. 30-35 filmów fabularnych rocznie. W Łodzi trwa Festiwal Dialogu Czterech Kultur, prezentujący artystów polskich, żydowskich, niemieckich i rosyjskich, przedstawicieli kultur współtworzących historyczne oblicze miasta. Wśród gości znaleźli się m.in. Gidon Kremer, Arvo Pärt, Tomasz Stańko i Jan A.P. Kaczmarek oraz rosyjski Teatr Derevo. W galerii Atlas Sztuki prezentowane są prace Romana Opałki, Zbigniewa Dłubaka, Henryka Stażewskiego i Józefa Robakowskiego ze zbiorów Gerharda Jürgena Bluma-Kwiatkowskiego. Szczegóły: Muzeum Narodowe w Warszawie prezentuje wystawę fotografii poświęconych “Solidarności". Blisko 300 zdjęć przypomina okres od początku strajków w Stoczni do ogłoszenia stanu wojennego. Z okazji 25-lecia powstania “Solidarności" w Stoczni Gdańskiej odbył się koncert Jeana Michela Jarre’a, klasyka muzyki elektronicznej. W Bałtyckiej Galerii Sztuki w Ustce rozpoczął się 13. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance “Zamek wyobraźni". Szczegóły: Europejski Festiwal Muzyki Filmowej w Warszawie zainaugurowało widowisko na placu Teatralnym, prezentujące muzykę Krzesimira Dębskiego, Jana A. P. Kaczmarka, Wojciecha Kilara, Krzysztofa Komedy, Zygmunta Koniecznego, Abla Korzeniowskiego, Michała Lorenca, Zbigniewa Preisnera, Stanisława Syrewicza i Michała Urbaniaka. Na archiwalnych nagraniach można było zobaczyć Bronisława Kapera, odbierającego w 1953 roku Oscara za muzykę do filmu “Lili". Krytycy zrzeszeni w Międzynarodowej Federacji Prasy Filmowej (FIPRESCI) przyznali nagrodę dla najlepszego filmu koreańskiemu “Pustemu domowi" w reż. Kim Ki-duka. W Polsce “Pusty dom" będzie wyświetlany jesienią. Dariusz Jabłoński, autor m.in. głośnego dokumentu “Fotoamator", przygotowuje film na podstawie “Opowieści galicyjskich" Andrzeja Stasiuka. “Filmy opierają się zwykle na bohaterze, który czegoś chce i próbuje to osiągnąć. A ja opowiadam o człowieku, który nie chce niczego poza świętym spokojem. Na życiowym zakręcie wie, że musi zmienić swoje życie. Jedzie do największej dziury na świecie po to, żeby nikt niczego od niego nie chciał. (...) Ten prosty świat przywraca bohaterowi równowagę, wiarę w życie, wiarę w Boga. Najtrudniejsze jest w tym filmie narysowanie siły napędowej, która musi się brać z natury, z ludzi otaczających bohatera, a nie z niego samego" - wyjaśnia reżyser “Rzeczpospolitej". Od 3 września w warszawskiej księgarni “Czuły barbarzyńca" oglądać można wystawę fotografii pt. “Głosy niewinności. Wojny dorosłych. Armie dzieci", dokumentującą los wplątanych w konflikty zbrojne dzieci-żołnierzy. Wystawa związana jest z przedpremierowym pokazem filmu Luisa Mandokiego “Głosy niewinności", przedstawiającego tragedię dzieci w czasie wojny domowej w Salwadorze. W zrzeszającej obecnie ok. 60 placówek Sieci Kin Studyjnych prezentowana będzie pod koniec roku wielka retrospektywa filmów Ingmara Bergmana. Na odnowionych kopiach obejrzeć będzie można “Jesienną sonatę", “Szepty i krzyki", “Personę", “Sceny z życia małżeńskiego", “Siódmą pieczęć", “Milczenie", “Jak w zwierciadle", “Źródło", “Tam gdzie rosną poziomki" oraz “Gości Wieczerzy Pańskiej". W mediach rozgorzała dyskusja wywołana ogłoszeniem przez Marcina Koszałkę, autora znanego filmu dokumentalnego “Takiego pięknego syna urodziłam", nowego projektu. Film “Istnienie" ma być zapisem ostatniego okresu życia aktora Jerzego Nowaka, którego ciało po śmierci zostanie przekazane katedrze anatomii. Po pierwszych głosach sprzeciwu reżyser wycofał się (przynajmniej oficjalnie) z pierwotnego planu, twierdząc, że większość scen będzie wykreowana i gotowy film zostanie zaprezentowany jeszcze za życia Nowaka. “Czytelnikowi tych rewelacji przychodzi myśl może brutalna, ale w atmosferze powszechnego »przełamywania tabu« naturalna: niech Koszałka zrobi film o sobie. Niech poświęci coś z siebie. Życzę panu, panie Marcinie, po przyjaźni, połóż się pan sam do tej trumny w ramach psychoterapii" - sugeruje Tadeusz Sobolewski. John de Mol, twórca “Big Brothera", stworzył w Holandii własną telewizję - Talpa. Jednym z zapowiadanych programów ma być reality-show prezentujący szczegółowo życie kobiety w ciąży, ze sceną porodu włącznie. Trwają poszukiwania głównej bohaterki. Amerykańscy pisarze (m.in. Neil Gaiman, John Grisham, Stephen King i Amy Tan) na internetowej aukcji, trwającej od 1 do 25 września, sprzedają umieszczenie nazwiska nabywcy w swoich nowych utworach. Po wylicytowaniu najwyższej stawki możemy np. zostać zamordowani w książce Kinga. Dochód z aukcji przeznaczony jest na rzecz organizacji chroniącej wolność wypowiedzi i informacji. Szczegóły: Szczecińskie kino Pionier jest najstarszym działającym kinem na świecie. Powstało w roku 1909 i początkowo działało pod nazwą Helios. Krakowskie Centrum Terapii Uzależnień przygotowało specjalny program terapeutyczny przeznaczony dla osób uzależnionych od internetu. Z kuracji skorzystało dotąd 20 osób.