Kronika religijna

• "Zamiast uskarżać się na to, co jest jeszcze niemożliwe, powinniśmy być wdzięczni i cieszyć się tym, co już istnieje i jest możliwe" - powiedział Jan Paweł II podczas nieszporów z okazji 40. rocznicy ogłoszenia soborowego dekretu o ekumenizmie “Unitatis redintegratio". Nabożeństwo zakończyło międzynarodowe sympozjum zorganizowane przez Papieską Radę Popierania Jedności Chrześcijan, w którym uczestniczyli przedstawiciele ponad 100 krajowych Konferencji Biskupich oraz reprezentanci innych Kościołów i wyznań chrześcijańskich. Obecność Papieża na nabożeństwie nie była zaplanowana. Jan Paweł II podkreślił, że realizacja dekretu stanowi od początku jeden z priorytetów jego pontyfikatu. Nawiązał też do osiągnięć, jakie przyniosło minione czterdziestolecie, podkreślając, że “nie uważamy już innych chrześcijan za dalekich czy obcych, lecz widzimy w nich braci i siostry". “Mimo to - dodał - nie osiągnęliśmy jeszcze celu naszej ekumenicznej drogi: pełnej i widzialnej jedności w tej samej wierze, tych samych sakramentach i tej samej posłudze apostolskiej". Zdaniem Papieża główną przeszkodę stanowią “różnice w materii wiary, które w znacznej mierze koncentrują się na temacie Kościoła, jego natury i jego tajemnic". Do tego dochodzą nowe problemy, “szczególnie w dziedzinie etyki, gdzie pojawiają się nowe podziały, które uniemożliwiają wspólne świadectwo". “Wiem doskonale - dodał Jan Paweł II - że przyczyną wielu cierpień i rozczarowań jest fakt, iż wszystkie te powody nie pozwalają nam uczestniczyć już teraz w Sakramencie jedności (Eucharystii). Wszystko to nie powinno prowadzić nas do rezygnacji, lecz przeciwnie musi być zachętą do kontynuowania i nieustawania w modlitwie i zaangażowaniu na rzecz jedności. Nawet jeśli prawdopodobnie droga, jaka pozostała, jest długa i trudna, będzie ona i tak pełna radości i nadziei. Każdego dnia bowiem odkrywamy i doświadczamy działania i wpływu Ducha Bożego, który jak konstatujemy z radością działa także w Kościołach i wspólnotach kościelnych nie będących jeszcze w pełnej jedności z Kościołem katolickim".
• Watykańska Kongregacja Nauki Wiary zawarła z władzami włoskimi porozumienie w sprawie badań nad Inkwizycją (9 listopada). “Współpraca ma na celu dokonanie spisu archiwów i dokumentów dotyczących działalności Inkwizycji na terenie Włoch" - powiedział rzecznik prasowy Stolicy Apostolskiej. Dzięki temu można będzie dotrzeć do dokumentów dotyczących działalności Inkwizycji hiszpańskiej na ziemi włoskiej oraz sądów świeckich, przed którymi toczyły się procesy o “herezję, czary i inne zbrodnie przeciwko wierze".
• Na wieść o śmierci Jasera Arafata Papież zapewnił o bliskości rodzinę zmarłego, władze i naród palestyński. W telegramie przesłanym w imieniu Jana Pawła II przez kard. Angelo Sodano na ręce przewodniczącego Parlamentu Palestyny Rawhi Fattuha czytamy: “Powierzając jego duszę w ręce Wszechmogącego i Miłosiernego Boga Ojciec Święty modli się do Księcia Pokoju o to, by gwiazda harmonii wkrótce rozbłysła nad Ziemią Świętą i aby dwa zamieszkujące ją narody mogły żyć pojednane ze sobą jako dwa niepodległe i suwerenne państwa". Dziennik “L’Osservatore Romano" dzień po śmierci lidera Palestyny poświęcił mu pierwszą stronę, nie wspominając jednak o terrorystycznej przeszłości.
• Nowa książka Jana Pawła II “Pamięć i tożsamość" ukaże się w Polsce nakładem Wydawnictwa Znak. Książka trafi do rąk czytelnika wiosną 2005 (międzynarodowa premiera). “Pamięć i tożsamość" liczy ok. 200 stron. Jej podstawę stanowi zapis rozmów, jakie od 1993 r. prowadzili z Papieżem ks. Józef Tischner i Krzysztof Michalski. Decyzją Jana Pawła II honoraria za książkę mają wesprzeć program stypendialny im. ks. Józefa Tischnera prowadzony przez wiedeński Instytut Nauk o Człowieku.

Kościół w świecie...

• Biskupi Holandii w “Liście otwartym do społeczeństwa holenderskiego" zaapelowali o przezwyciężenie nastrojów antyislamskich. Po zamordowaniu w Amsterdamie reżysera Theo van Gogha przez muzułmańskiego fundamentalistę doszło do ataków na tamtejsze meczety i szkoły islamskie, jak też na szkoły i kościoły chrześcijańskie. Biskupi napisali, że ekstremiści stanowią niewielką część holenderskich muzułmanów, większość winna jednak jasno określić różnicę między prawdziwym i fałszywym odczytaniem Koranu. Hierarchowie sprzeciwili się takiej formie integracji imigrantów ze społeczeństwem, która zmuszałaby ich do porzucenia poglądów etycznych i światopoglądu.
• Mamy nadzieję, że nowa konstytucja Austrii będzie zawierała odniesienie do Boga - oznajmił tamtejszy Episkopat. Na wszelki wypadek Kościoły “mają w szufladzie projekt tekstu" - powiedział kard. Christoph Schönborn. Przewodniczący Konferencji Biskupów wyraził też nadzieję, że przygotowywana konstytucja - analogicznie do art. 52. Traktatu Konstytucyjnego UE - uzna status prawny Kościołów oraz umożliwi regularne kontakty z władzami.
• Bawaria przyjęła ustawę zakazującą nauczycielom noszenia symboli religijnych, jeżeli nie są “zgodne z wartościami Zachodu". Podkreśla się, że w ustawie ważna jest nie intencja demonstrowania symbolu, ale możliwość jego zinterpretowania. Chusty islamskie są zakazane, ponieważ wskazują na niższy status kobiet, co jest niezgodne z konstytucyjną równością płci. Z kolei np. habity nie są zakazane, ponieważ nie sprzeciwiają się zachodnim wartościom. Bawaria jest już trzecim niemieckim landem, po Dolnej Saksonii i Badenii-Wirttembergii, gdzie obowiązuje zakaz noszenia w szkołach publicznych chust islamskich.
• Na fali sprzeciwu wobec odrzucenia przez Parlament Europejski kandydatury Rocco Buttiglionego na unijnego komisarza powstał we Włoszech ruch obrony wolności sumienia “Towarzystwo Ludzi Wolnych". Ruch ma bronić wolności słowa i przekonań oraz walczyć z ofensywą “nowej europejskiej inkwizycji". Inicjatorem jest Giuliano Ferrara, kierujący dziennikiem “Il Foglio", a na jego czele stanął sam Buttiglione. Pomysł nie wszystkim katolikom się spodobał. Savino Pezzotta, lider chrześcijańskiej centrali związkowej CISL, uważa, że katolikom powinno zależeć przede wszystkim na tym, “jak być Kościołem, a nie jak tworzyć ruch polityczny".

... i w Polsce

• Kościół prawosławny w Polsce obchodził 80. rocznicę nadania autokefalii, czyli niezależności od innych Cerkwi. Na świecie istnieje dziś 14 Kościołów autokefalicznych, suwerennych w kwestiach organizacji, hierarchii duchowieństwa, liturgii oraz sądownictwa. Dekret patriarchy Konstantynopola dla prawosławnych w Polsce nosi datę 13 listopada 1924 r. Rocznicowe uroczystości zorganizowano w katedrze św. Marii Magdaleny na Pradze; przewodniczył im abp Sawa. W Polsce mieszka blisko 600 tys. prawosławnych.
• Jan Paweł II chce odwiedzić Polskę - potwierdził kard. Józef Glemp po powrocie z Watykanu. Zastrzegł jednak, że wszystko zależy od stanu zdrowia Papieża. Jan Paweł II miałby odprawić 19 czerwca 2005 r. Mszę na Polach Wilanowskich w pobliżu Bazyliki Bożej Opatrzności. Innym motywem wizyty mógłby stać się planowany ogólnopolski Kongres Eucharystyczny.
• “Promowanie przez ONZ prawa do zabijania nienarodzonych jest wstydliwym przykładem hańbiącym myśl ludzką" - tak abp Józef Michalik skomentował oświadczenie Komitetu Praw Człowieka ONZ, który zalecił Polsce złagodzenie prawa i praktyk antyaborcyjnych.
• Największym zagrożeniem dla Kościoła jest zagrożenie wewnętrzne, czyli brak jedności - stwierdził abp Michalik na spotkaniu z prezesami i członkami Klubów Inteligencji Katolickiej, zebranymi na konferencji w Przemyślu. Przewodniczący Konferencji Episkopatu zaznaczył, że działalność Klubów “była szkołą dialogu". Dodał, że biskupi i kapłani potrzebują “odważnego i szczerego głosu świeckich, który będzie wyrazem wiary. Ma się to odbywać w duchu jedności".
• Order Orła Białego otrzymał prof. Jerzy Kłoczowski (11 listopada). Historyk kultury i chrześcijaństwa, wykładowca KUL, przyjął najwyższe i najstarsze odznaczenie w Polce z rąk prezydenta.