Kronika religijna

• Jan Paweł II przyjął amerykańskiego wiceprezydenta Dicka Cheneya (27 stycznia). Zdaniem obserwatorów audiencja świadczy o ociepleniu stosunków między Watykanem a USA po ostatnich sporach wokół wojny w Iraku. Jak zauważył watykanista dziennika “Corriere della Sera", Luigi Accattoli, ze strony Papieża nie padły pod adresem Amerykanów żadne słowa krytyki, zaś w krótkim komunikacie rzecznika prasowego Stolicy Apostolskiej mowa jest o pozytywnym wkładzie administracji amerykańskiej w sprawy “życia i rodziny".
• Tematowi nierozerwalności małżeństwa Jan Paweł II poświęcił tradycyjne przemówienie do członków Roty Rzymskiej. Papież bronił zasady przychylności prawa wobec małżeństwa (“favor matrimonii"), która głosi, że w razie wątpliwości małżeństwo należy traktować jako ważne. Polemizował też z poglądem, “według którego fiasko życia małżeńskiego powinno sugerować nieważność małżeństwa": “Niestety siła tej błędnej argumentacji jest czasem tak duża, że przekształca ją w uogólnione uprzedzenie, prowadzące do szukania przyczyn nieważności jako czysto formalnego uzasadnienia orzeczenia, które w rzeczywistości oparte jest na empirycznym fakcie niepowodzenia małżeństwa" - stwierdził Papież.
• O kryzysie związanym z małą liczbą urodzin mówił Jan Paweł II w rozważaniach przed niedzielną modlitwą “Anioł Pański". W niedzielę we Włoszech obchodzono Dzień Życia (w tym roku pod hasłem: “Bez dzieci nie ma przyszłości"). “Niech mnożą się wysiłki, aby prawo do życia dzieci nienarodzonych było ustanawiane nie przeciw matkom, ale razem z matkami" - życzył Papież.
• Abp Paul Joseph Cordes oskarżył wielkie koncerny farmaceutyczne o ludobójstwo: “Dzieci w Afryce umierają na AIDS z powodu braku pieniędzy na drogie lekarstwa" - oświadczył przewodniczący Papieskiej Rady “Cor Unum". Hierarcha spotkał się z dziennikarzami przy okazji prezentacji listu Jana Pawła II na Wielki Post. Dokument poświęcony jest głównie cierpieniu dzieci: chorych, dotkniętych przemocą, uzależnionych od narkotyków, wykorzystywanych seksualnie, zmuszanych do pracy albo walki z bronią w ręku oraz skrzywdzonych przez rozpad rodziny.
• Papież popiera tworzenie wydziałów teologicznych na świeckich uniwersytetach. “Począwszy od wieków średnich zwykło się uważać, że uniwersytet bez wydziału teologicznego jest jakby »niepełny«" - mówił Jan Paweł II do delegacji senatu Uniwersytetu Szczecińskiego (27 stycznia). Okazją do spotkania było przyjęcie do struktur uczelni Wydziału Teologicznego.
• Ks. Antoni Stankiewicz został dziekanem Trybunału Roty Rzymskiej. Trybunał zajmuje się rozstrzyganiem spraw zastrzeżonych dla Stolicy Apostolskiej oraz odwołań od orzeczeń trybunałów niższych instancji (na ogół chodzi o nieważność sakramentu małżeństwa). Na czele Trybunału stoi dziekan wybierany przez Papieża.
• “Zmiana mentalności wysokiego kleru" wobec kultury następuje niesłychanie powoli, “jeśli w ogóle się dokonuje" - twierdzi Krzysztof Zanussi, powołany przez Jana Pawła II już na trzecią kadencję do Papieskiej Rady Kultury. Reżyser, jeden z 25 konsultorów Rady, powiedział w rozmowie z KAI, że na każdym posiedzeniu pyta “członków Rady, czyli kardynałów i biskupów, jakie książki ostatnio przeczytali, jakie filmy i spektakle oglądali i zawsze pytanie to jest uprzejmie uchylane, aby uniknąć zażenowania". Przyczyna tkwi w tym, że w świadomości hierarchów “po rozczarowaniu, jakie przyniosła laicka, często antychrześcijańska kultura, utrwalił się głęboko obojętny stosunek do kultury oraz tendencja, aby raczej unikać z nią kontaktu".

Kościół w świecie...

• Biskupi Meksyku sprzeciwili się decyzji władz o wprowadzeniu do użytku tabletki antykoncepcyjnej morning after pill (stosowana następnego ranka po stosunku). Podkreślili, że pigułka zabija już poczęte dziecko. Ks. Jorge Palencia z Komisji Zdrowia archidiecezji México ostrzegł, że ci katolicy, którzy świadomie zdecydują się na użycie tabletki, zaciągną kanoniczną karę ekskomuniki.
• Metropolita Cyryl, druga osobistość Rosyjskiego Cerkwi, powiedział, że - wbrew oskarżeniom - Patriarchat Moskiewski uznaje honorowy prymat w prawosławiu Patriarchatu Ekumenicznego w Konstantynopolu, na czele z Bartłomiejem I. “Nigdy nie podawaliśmy tego w wątpliwość - stwierdził. - Natomiast podawaliśmy w wątpliwość jego roszczenia do sprawowania jurysdykcji nad prawosławnymi w diasporze, czyli tam, gdzie Cerkwie powstawały w wyniku emigracji czy działalności misyjnej". Zdaniem metropolity błędny jest pogląd, że Patriarchat Ekumeniczny odpowiada za całość prawosławia. Taka koncepcja przypomina ideę prymatu papieża w katolicyzmie i - jak się zdaje - “Konstantynopol w jakimś stopniu zainspirował się nią i chce stosować do siebie. Jeśli jednak nie uznajemy uniwersalnej jurysdykcji papieża, to nie możemy przyznawać jej innym biskupom" - podkreślił Cyryl.
• Po raz pierwszy w historii Wielkiej Brytanii więcej muzułmanów chodzi do meczetu niż anglikanów do kościoła. Raz w tygodniu do świątyni uczęszcza 930 tys. wyznawców islamu i 916 tys. członków Kościoła Anglii. Obie grupy pozostają jednak w tyle za katolikami, z których 1,5 mln regularnie chodzi do kościoła. Na 60 mln Brytyjczyków 42 mln przyznaje się do chrześcijaństwa (anglikane - 27 mln, katolicy - 9 mln). Muzułmanie stanowią dziś 2,8 proc. (1,8 mln) brytyjskiego społeczeństwa.
• Ponad 60 proc. studentów pierwszego roku teologii na uniwersytecie w Kopenhadze i 80 proc. na uniwersytecie w Aarhus to kobiety. Ole Davidson, dziekan teologii w Aarhus, powiedział, że jeśli liczba studentów-mężczyzn będzie utrzymywać się poniżej 30 proc., Kościół będzie musiał zająć się tą sprawą. Obecnie jedna trzecia wszystkich pastorów duńskiego Kościoła luterańskiego (91 proc. społeczeństwa) to kobiety.

... i w Polsce

• Pod hasłem “Zakony kontemplacyjne - pomóżmy im trwać" obchodzono dzień życia konsekrowanego (2 lutego). Z inicjatywy Episkopatu przeprowadzono kwestę na rzecz żeńskich klasztorów klauzurowych. W Polsce za klauzurą żyje ponad 1600 mniszek (na 40 tys. osób konsekrowanych). Jedna trzecia z nich to karmelitanki bose.
• W Kamieniu Śląskim odbyły się ekumeniczne obrady Komisji Wspólnej Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE) oraz Konferencji Kościołów Europejskich (KEK). Od 29 stycznia do 1 lutego duchowni z różnych Kościołów dyskutowali o zbliżeniu między chrześcijanami, sekularyzacji, integracji europejskiej oraz miejscu islamu w Europie. W spotkaniu uczestniczyli m.in. kard. Lubomyr Husar (Lwów), kard. Josip Bozanić (Zagrzeb), metropolita Gennadios (Patriarchat Konstantynopola), metropolita Daniel (Mołdawia i Bukowina), bp Richard Chartres (Londyn) oraz przewodniczący obu gremiów: bp Amédée Grab (CCEE) i ks. Jean-Arnold Clermont (KEK).
• “Gdyby kiedyś gdzieś w kosmosie odkryto cywilizację istot podobnych do nas, to wiara chrześcijańska kazałaby uznać jej przedstawicieli za stworzenia Boże równe człowiekowi" - pisze w “Przewodniku Katolickim" ks. Tomasz Węcławski, komentując ostatnie odkrycia na Marsie. Teolog tłumaczy, że “nigdzie w Piśmie Świętym nie napisano, że tylko na Ziemi jest życie, w żadnym też razie nie jest to przedmiotem wiary".
• W Warszawie odbył się pogrzeb marszałka Sejmu Aleksandra Małachowskiego (31 stycznia). “Dziękuję, że mój brat na dwa tygodnie przed śmiercią pojednał się z Bogiem" - powiedział podczas Mszy pogrzebowej ks. Krzysztof Małachowski. “Szamotał się z Bogiem" - mówił kaznodzieja, tłumacząc jednocześnie, skąd się wziął negatywny stosunek jego brata do Kościoła. Gdy Aleksander miał 13 lat, ich ojciec dostał wylewu krwi do mózgu po oskarżeniu przez proboszcza o zdradę interesów narodowych. Na pogrzebie ojca ów ksiądz powtórzył, że zmarł zły człowiek: “To złe, że my, kapłani, zamiast nieść łaskę, ranimy psychikę ludzi, zwłaszcza dzieci" - ostrzegał ks. Małachowski. Jednocześnie przeprosił wszystkich księży za ostre słowa, jakie pod ich adresem padły z ust polityka Unii Pracy.