Caw

Księga Kapłańska 6, 1 - 8, 36

07.04.2009

Czyta się kilka minut

Z Talmudu dowiadujemy się, że od czasu zburzenia Świątyni Jerozolimskiej, gdy ustała posługa ofiarna, zatrzasnęły się bramy modlitw. Ale nie zamknęły się bramy łez. Czym jest i jak jest zatem możliwa w tej sytuacji modlitwa w judaizmie? Wielki rabin z Litwy Chaim Wołożyn pisał, że studiowaniem Tory, dobrymi uczynkami i modlitwami uruchamiamy Boską hojność. Bóg obdarza nas bliskością. Wypełniając odpowiednie nakazy, nie tyle zostajemy nagrodzeni jakimiś dobrami, ile otwieramy Bogu drogę ku sobie. W tym kontekście trzeba czytać zdanie talmudyczne, że "Bóg się modli". "Skąd wiemy, że Święty Jedyny, niech będzie Błogosławiony On, modli się? Ponieważ jest powiedziane: »Tych przywiodę na górę Świętobliwości mojej a uweselę ich w domu modlitwy mojej« (Ks. Izajasza 56, 7)".

O co może się modlić ten, którego moc jest nieodgadniona i doskonała? Ludzie modlą się, ponieważ czegoś nie mają, czegoś nie są w stanie swoimi umiejętnościami zdobyć. Ale Święty Jedyny ma wszystko w swoich dłoniach. Średniowieczny rabin pisał, że Bóg się modli o to, by mógł obdarzyć nas łaską. Jest oczywiście w stanie otworzyć ludzkie dusze i wtedy litość zapanuje nad Jego gniewem, ale ustanowił też zasadę, że to ludzie muszą pierwsi otworzyć się na związek z Nim. Modli się za nas, byśmy uczynili wszystko, by mógł spełnić swój prawdziwy cel. O to właśnie chodzi, gdy wypowiadamy w modlitwie słowa: "daj Bogu moc". Wchodząc w związek z Nim, otwieramy niejako drogę, którą może spłynąć na świat Boskie dobro i przysporzyć tego, czego potrzebujemy - Bożej łaski.

W tym samym traktacie talmudycznym czytamy dalej: "Mar Zutra powiada w imieniu Rawa [Jest powiedziane, że Święty Jedyny modli się i mówi]: Niech będzie moją wolą, by Moje miłosierdzie pokonało Mój gniew i że Moje miłosierdzie będzie odkupieniem Mojego atrybutu [surowego osądu] i że będę wobec swoich dzieci postępował wyrozumiale w duchu litości i sprawiedliwości".

Modlitwa Boga jest więc dodatkowo prośbą skierowaną do ludzi o to, by się na Niego otworzyli, jest błaganiem Izraela, by wyprostował swoje ścieżki tak, iżby w chwili sądu Bóg mógł znaleźć w sobie wyrozumiałość. Ale jeśli grzechy Izraela narosną, a ich zbrodnie przekroczą miarę, nie będzie ucieczki od sądu, kierującego się zasadą "oko za oko", i kto wie, ostrzegają rabini, czy Izrael przetrwa. Celem modlitwy Boga jest skłonienie ludu do tego, by nie grzeszył i tym samym nie zasłużył na surową karę.

Istnieje drugi rodzaj modlitwy, której nie dotknęło zniszczenie Świątyni. To modlitwa łez i poddania się. Żyd staje przed Bogiem i zginając kolana mówi: "Błogosławiony jesteś Ty, Boże, źródło wszelkiego błogosławieństwa i bez Ciebie nie postanie nawet moja noga... Ty, Panie, dajesz podstawy mego istnienia i zaspokajasz moje potrzeby". Wypowiada je na początku najważniejszej z codziennych modlitw, Amida (znanej również jako "Osiemnaście błogosławieństw"), zastępującej ofiary kapłańskie. Pochyla ciało w ukorzeniu, bierny, ale jak powiadają niektórzy, czując moc, jaką może zostać obdarzony. Wszystkie modlitwy łez zawierają przesłanie: "Ulecz nas, a zostaniemy uleczeni", co jest nie tylko błaganiem, ale oznajmieniem zależności i poddania woli Boga.

Trzecia księga Tory zawiera liczne i złożone prawa dotyczące świątynnych ofiar. W tej akurat parszy dwa nakazy odnoszące się wyłącznie do rodu kapłańskiego zajmują najwięcej miejsca. Pierwszy dotyczy usuwania popiołu. Drugi - stałego podtrzymywania ognia na ołtarzu. Także w szabat. Część chasydów wierzy, że fizyczne sanktuarium posiada swój wewnętrzny odpowiednik w duszy każdego Żyda. Każdy jest Świątynią, a ołtarzem - jego dusza. I jak ogień ofiarny musi trwać w Świątyni, tak samo - powiadają cadycy - ogień oddania Bogu musi trwać w każdym z ludzi. Trwa przez przywiązanie do nauki Tory, do etycznych nakazów i dzieł miłosierdzia. Ten ogień bywa też nazywany modlitwą albo zapałem czy wiarą. Bez owego wewnętrznego ognia - powiadają zwolennicy Baal-Szem Towa - nie spłynie na nas z Niebios Boski ogień.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 15/2009